1. Πολιτική και θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πράσινες αστικές εμπορευματικές μεταφορές

Ενότητα	Α. Διακυβέρνηση
Θέμα	1. Το πολιτικό και νομοθετικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφοδιαστική πράσινων πόλεων
Σκοπός	Παρουσίαση και ανάλυση των κοινών αξιών, στόχων και προτεραιοτήτων στην πράσινη στροφή των αστικών μεταφορών Ανασκόπηση του ισχύοντος πλαισίου πολιτικής για τις πράσινες μεταφορές Καθοδήγηση μέσω της υφιστάμενης νομοθεσίας και των προτύπων για πράσινες λειτουργίες Συζήτηση των προκλήσεων και του τρόπου προώθησης
Μαθησιακά αποτελέσματα
Κατανόηση των βασικών εννοιών σχετικά με την πράσινη μετάβαση στον τομέα των μεταφορών με έμφαση στην αστική εφοδιαστική και τις εμπορευματικές μεταφορές του τελευταίου χιλιομέτρου. Γνώση της πολιτικής και του νομοθετικού πλαισίου της ΕΕ για την υλοποίηση της πράσινης στροφής της αστικής εφοδιαστικής και των εμπορευματικών μεταφορών του τελευταίου χιλιομέτρου. Κριτική ανάλυση των στόχων της πολιτικής για την πράσινη στροφή και των πλαισίων εφαρμογής της πράσινης στροφής.

1.1. Εισαγωγή

Το παρόν έγγραφο είναι μέρος της ανάπτυξης του εκπαιδευτικού μαθήματος COURIERS GO GREEN. Ανήκει στο Module A που είναι “Διακυβέρνηση” και εστιάζει στο Θέμα 1 – “Πολιτική και Νομοθετικό Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Πράσινη Αστική Εφοδιαστική Αλυσίδα”.

Ο στόχος του Θέματος 1 είναι να εισαγάγει τις βασικές έννοιες της περιβαλλοντικά υπεύθυνης και κλιματικά ανθεκτικής αστικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας αλυσίδας και μεταφοράς εμπορευμάτων. Θα καλύψει επίσης τις στρατηγικές προτεραιότητες, τις πολιτικές και τις κανονιστικές διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη βιώσιμη αστική κινητικότητα και τις μεταφορές σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πιο συγκεκριμένα, το Θέμα 1 αποσκοπεί στην παρουσίαση και ανάλυση των κοινών αξιών, στόχων και προτεραιοτήτων στη πράσινη στροφή των αστικών μεταφορών. Θα επανεξετάσει επίσης το τρέχον πλαίσιο πολιτικής για τις πράσινες μεταφορές και θα παρέχει καθοδήγηση μέσω της υπάρχουσας νομοθεσίας και προτύπων για πράσινες λειτουργίες. Τέλος, η τάξη θα συζητήσει τις προκλήσεις που σχετίζονται με αυτήν τη στροφή και θα εντοπίσει πιθανές λύσεις για την αντιμετώπισή τους.

Τα επιθυμητά μαθησιακά αποτελέσματα αυτού του μέρους του εκπαιδευτικού μαθήματος είναι να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες σχετικά με τη πράσινη μετάβαση στον τομέα των μεταφορών, εστιάζοντας στην αστική εφοδιαστική αλυσίδα και στις εμπορευματικές μεταφορές τελευταίου χιλιομέτρου. Επιπλέον, να γνωρίζουν το πλαίσιο πολιτικής και νομοθεσίας της ΕΕ για την υλοποίηση της πράσινης στροφής της αστικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας και της μεταφοράς εμπορευμάτων τελευταίου χιλιομέτρου και να αναλύσουν κριτικά τους στόχους πολιτικής και τα πλαίσια εφαρμογής της πράσινης στροφής.

1.2. Η Πράσινη Στροφή της Αστικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας Αλυσίδας και των Μεταφορών Εμπορευμάτων: Κοινές Αξίες, Στόχοι και Προτεραιότητες

Η στροφή προς την περιβαλλοντικά φιλική αστική εφοδιαστική και τις μεταφορές εμπορευμάτων είναι κρίσιμη για τον γενικό στόχο της επίτευξης μιας οικονομίας με καθαρό μηδενικό αποτύπωμα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050. Η επίτευξη αυτής της στροφής απαιτεί αλλαγές στη συμπεριφορά, τεχνολογικές εξελίξεις και ανάπτυξη υποδομών για την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας και τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των μεταφορών στο περιβάλλον. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EΕ) αναγνωρίζει τη σημασία των πολιτών και των καταναλωτών στην προώθηση αυτής της μεταμόρφωσης. Δίνει έμφαση στην ανάγκη για τοπικές επενδύσεις και αυξημένη συμμετοχή των καταναλωτών σε βιώσιμες πρακτικές. Επιπλέον, η EΕ υπογραμμίζει τη σημασία του έξυπνου αστικού σχεδιασμού, της ανάπτυξης μιας βιώσιμης βιοοικονομίας και της δημιουργίας απορροφητικών άνθρακα για την υποστήριξη της μετάβασης. Επιπλέον, η δέσμευση της ΕΕ για παγκόσμια συνεργασία και ηγεσία στη δράση για το κλίμα τονίζεται, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για διεθνή συνεργασία για την επίτευξη στόχων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού. Η πράσινη στροφή στην αστική εφοδιαστική και τις μεταφορές εμπορευμάτων ευθυγραμμίζεται με τους ευρύτερους στόχους της μετάβασης προς μια οικονομία με καθαρό μηδενικό αποτύπωμα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, δίνοντας έμφαση στη βιώσιμη κινητικότητα, την τεχνολογική καινοτομία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη διεθνή συνεργασία. (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2018)

1.3. Υφιστάμενο Πλαίσιο Πολιτικής για τις Πράσινες Μεταφορές

Η ΕΕ έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές κατά τουλάχιστον 90% μέχρι το 2050 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, σύμφωνα με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και τη Συμφωνία του Παρισιού. Η ΕΕ εφαρμόζει διάφορες πολιτικές και πρωτοβουλίες για την προώθηση της χρήσης χαμηλών εκπομπών άνθρακα τρόπων μεταφοράς, όπως ο διπλασιασμός της κυκλοφορίας εμπορευμάτων μέσω σιδηροδρόμου, η αναθεώρηση των προτύπων εκπομπών CO2 για βαρέα οχήματα, η ενίσχυση των πολυτροπικών συνδέσεων, η μετάβαση σε ηλεκτρικά και υδρογονοκίνητα οχήματα και η ανάπτυξη νέων μοντέλων διανομής και υποδομών. Οι στρατηγικές της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση περιγράφονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, τη στρατηγική για τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα και το νέο πλαίσιο αστικής κινητικότητας. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θέτουν εθνικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές με διαφορετικούς βαθμούς φιλοδοξίας και επίτευξης. Το έγγραφο υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της εφαρμογής μιας “πράσινης” πολιτικής για τις μεταφορές και την εφοδιαστική για την επίτευξη αποδοτικών και βιώσιμων λειτουργιών στις υπηρεσίες ταχυδρομικών και διανομής. (Couriers Go Green 2023)

Στις επόμενες σελίδες συνοψίζουμε τη σχετική βιβλιογραφία από το 2018 έως το 2021.

1.3.1. Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Ένας Καθαρός Πλανήτης για Όλους – Ένα Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Μακροπρόθεσμο Όραμα για μια Ευημερούσα, Μοντέρνα, Ανταγωνιστική και Κλιματικά Ουδέτερη Οικονομία, COM (2018) 773 τελικό

Το έγγραφο “Ένας Καθαρός Πλανήτης για Όλους: Ένα Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Μακροπρόθεσμο Όραμα για μια Ευημερούσα, Μοντέρνα, Ανταγωνιστική και Κλιματικά Ουδέτερη Οικονομία” της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για αποφασιστική δράση για το κλίμα, τονίζοντας τις σοβαρές επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στην Ευρώπη και τον κόσμο. Η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) αναφέρεται, υποδεικνύοντας ότι η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη έχει ήδη φτάσει το 1°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και αυξάνεται με ρυθμό περίπου 0,2°C ανά δεκαετία. Το έγγραφο τονίζει την ανάγκη για μετατροπή προς μια οικονομία με καθαρό μηδενικό αποτύπωμα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050, περιγράφοντας τους σημαντικούς κινδύνους και τις δυνητικά μη αναστρέψιμες επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης κλιματικής αλλαγής. Δίνει έμφαση στη σημασία μιας συνολικής και κοινωνικά δίκαιης μετάβασης για την επίτευξη αυτού του στόχου, αντιμετωπίζοντας τις επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της οικονομίας, της υποδομής, της παραγωγής τροφίμων, της δημόσιας υγείας, της βιοποικιλότητας και της πολιτικής σταθερότητας. Επιπλέον, το έγγραφο υπογραμμίζει την ανάγκη για μια στρατηγική μακροπρόθεσμη όραση που θα περιλαμβάνει την ενεργή συμμετοχή των Ευρωπαίων υπευθύνων λήψης αποφάσεων, των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα για την επίτευξη καθαρού μηδενικού αποτυπώματος εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050.

Επιπλέον, το έγγραφο τονίζει τη δέσμευση της ΕΕ να ηγηθεί της παγκόσμιας δράσης για το κλίμα, ευθυγραμμίζοντας τους στόχους της με αυτούς της Συμφωνίας του Παρισιού για τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας πολύ κάτω από τους 2°C και την επιδίωξη προσπαθειών για τον περιορισμό της στους 1,5°C. Υπογραμμίζει το ρόλο της ΕΕ στην προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, της καινοτομίας και της επίδειξης της εφικτότητας και των ωφελειών από τη μετάβαση σε μια οικονομία με καθαρό μηδενικό αποτύπωμα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η πρόοδος της ΕΕ προς τους στόχους της για το κλίμα και την ενέργεια του 2020 αναγνωρίζεται, ενώ τονίζεται η ανάγκη για συνεχή εστίαση για την υπέρβαση της πρόσφατης στασιμότητας στις βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης και των τάσεων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Το έγγραφο περιγράφει τις στρατηγικές προτεραιότητες και τις οδούς για τη μετάβαση σε μια οικονομία με καθαρό μηδενικό αποτύπωμα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, συμπεριλαμβανομένης της μεγιστοποίησης των ωφελειών από την ενεργειακή απόδοση, της υιοθέτησης καθαρής, ασφαλούς και συνδεδεμένης κινητικότητας, της ανάπτυξης επαρκών έξυπνων δικτύων υποδομών και διασυνδέσεων, και της αντιμετώπισης των υπολειπόμενων εκπομπών CO2 με τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα. Δίνει έμφαση στη σημασία των επενδύσεων, της χρηματοδότησης, της έρευνας, της καινοτομίας και της ανάπτυξης για την οδήγηση της μετάβασης. Υπογραμμίζει την ανάγκη για ένα συνεκτικό υποστηρικτικό πλαίσιο για την ενίσχυση της αλλαγής και την επαναπροσανατολισμό των ροών κεφαλαίων και επενδύσεων προς βιώσιμες λύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της μετάβασης επίσης αναφέρονται, τονίζοντας τις δυνατότητες θετικών επιπτώσεων στο ΑΕΠ, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη, ενώ αναγνωρίζονται οι προκλήσεις και οι πιθανές περιφερειακές και κοινωνικές ανισότητες που πρέπει να διαχειριστούν αποτελεσματικά για να διασφαλιστεί μια δίκαιη και κοινωνικά αποδεκτή μετάβαση για όλους.

Εν κατακλείδι, το έγγραφο “Ένας Καθαρός Πλανήτης για Όλους” παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη και φιλόδοξη μακροπρόθεσμη όραση για μια ευημερούσα, μοντέρνα, ανταγωνιστική και κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Δίνει έμφαση στην επείγουσα ανάγκη για αποφασιστική δράση για το κλίμα και τις σημαντικές ευκαιρίες και προκλήσεις που συνδέονται με τη μετάβαση σε μια οικονομία με καθαρό μηδενικό αποτύπωμα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050.

1.3.2. ELTIS (2019) Θεματικός Οδηγός: Βιώσιμος Σχεδιασμός Αστικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας

Ο θεματικός οδηγός αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου NOVELOG που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έρευνα και την Καινοτομία. Εστιάζει στον Βιώσιμο Σχεδιασμό Αστικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας (SULP) και παρέχει ολοκληρωμένες συστάσεις για την ανάπτυξή του στο πλαίσιο του Βιώσιμου Σχεδίου Αστικής Κινητικότητας (SUMP). Ο οδηγός δίνει έμφαση στη σημασία της ενσωμάτωσης του σχεδιασμού της αστικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας στη συνολική στρατηγική κινητικότητας, αναγνωρίζοντας τη σημασία της αποδοτικής μεταφοράς εμπορευμάτων για τις αστικές οικονομίες. Υπογραμμίζει την ανάγκη για ολοκληρωμένες αξιολογήσεις, μακροπρόθεσμο όραμα, συνεργασία με ενδιαφερόμενους φορείς και ισχυρούς μηχανισμούς παρακολούθησης και αξιολόγησης για την επίτευξη βιώσιμης αστικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας.

Το έγγραφο περιγράφει τις οκτώ βασικές αρχές του SUMP στο πλαίσιο του SULP, τονίζοντας την ανάγκη για στρατηγική και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της πολυπλοκότητας των αστικών μεταφορών. Αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της αστικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας, όπως η εξισορρόπηση των εμπορικών απαιτήσεων με τη βιώσιμη ανάπτυξη και η σημασία της συμμετοχής των πολιτών και των σχετικών φορέων στη διαδικασία σχεδιασμού. Ο οδηγός παρέχει επίσης λεπτομερή ανάλυση της διαδικασίας ανάπτυξης του SULP, περιλαμβάνοντας δραστηριότητες και συστάσεις για κάθε φάση από την προετοιμασία και ανάλυση μέχρι την ανάπτυξη στρατηγικής και την παρακολούθηση. Δίνει έμφαση στην ανάγκη για συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων, την πολιτική και θεσμική ιδιοκτησία και την αξιολόγηση των ικανοτήτων και πόρων στα αρχικά στάδια της ανάπτυξης του SULP.

Επιπλέον, το έγγραφο υπογραμμίζει τη σημασία της δημιουργίας δομών εργασίας, του καθορισμού της διαδικασίας ανάπτυξης και του εύρους του σχεδίου, και της συμμετοχής των φορέων στη διαδικασία σχεδιασμού. Συνιστά επίσης τη σύνδεση με άλλες διαδικασίες σχεδιασμού και οργανισμούς για να διασφαλιστεί μια ολοκληρωμένη και συντονισμένη προσέγγιση. Επιπλέον, ο οδηγός τονίζει τη σημασία της συμφωνίας σε ένα χρονοδιάγραμμα και ένα σχέδιο δράσης, παρέχοντας ένα πλαίσιο για τον καθορισμό στόχων, τύπων προμηθειών και ρόλων των φορέων κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή του SULP. Το έγγραφο επίσης τονίζει την ανάγκη για συλλογή και ανάλυση δεδομένων, τονίζοντας τη σημασία της αξιοποίησης εργαλείων και πλαισίων για την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων αστικής μεταφοράς εμπορευμάτων και τον καθορισμό της γεωγραφικής εμβέλειας του σχεδίου.

Συνολικά, το έγγραφο λειτουργεί ως ένας ολοκληρωμένος οδηγός για τις τοπικές αρχές και τους ενδιαφερόμενους φορείς που ασχολούνται με τον βιώσιμο σχεδιασμό αστικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας. Παρέχει πρακτικές συστάσεις και βέλτιστες πρακτικές για την ανάπτυξη και εφαρμογή SULP στο ευρύτερο πλαίσιο της βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Δίνει έμφαση στην ανάγκη για συμμετοχή πολλών ενδιαφερόμενων φορέων, οικοδόμηση συναίνεσης και ισχυρή συλλογή και ανάλυση δεδομένων για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και βιώσιμη αστική εφοδιαστική.

---

Εργαστήριο Ανάπτυξης SULP

Σε ομάδες, χρησιμοποιήστε τις παρεχόμενες κατευθυντήριες γραμμές (Sulp_Guidelines, 2015) για να δημιουργήσετε το περίγραμμα ενός Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Εφοδιαστικής σε μια φανταστική πόλη. Συμπεριλάβετε τους στόχους, τους τύπους προμηθειών και τους ρόλους των ενδιαφερομένων μερών. Παρουσιάστε το περίγραμμα και λάβετε ανατροφοδότηση από τους συμμαθητές σας.

---

1.3.3. Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία COM (2019) 640 τελικό

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι μια ολοκληρωμένη στρατηγική που σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή και τις περιβαλλοντικές προκλήσεις στην ΕΕ. Ο πρωταρχικός στόχος της είναι να μετατρέψει την ΕΕ σε μια σύγχρονη, αποδοτική από πλευράς πόρων και ανταγωνιστική οικονομία, εξασφαλίζοντας παράλληλα μια δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία. Το σχέδιο επικεντρώνεται σε διάφορους τομείς, όπως η προστασία του φυσικού κεφαλαίου, η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και η εξασφάλιση μιας δίκαιης μετάβασης. Μερικές από τις πολιτικές υπό την Πράσινη Συμφωνία περιλαμβάνουν την καθαρή ενέργεια, την κυκλική οικονομία, την έξυπνη κινητικότητα και την βιώσιμη κατασκευή κτιρίων.

Η Πράσινη Συμφωνία υπογραμμίζει τη σημασία της ενσωμάτωσης της βιωσιμότητας σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, την επίτευξη ενός στόχου μηδενικής ρύπανσης, την εφαρμογή ενός δίκαιου μηχανισμού μετάβασης και την παγκόσμια πρωτοπορία στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η πρωτοβουλία επιδιώκει επίσης να προστατεύσει την υγεία και την ευημερία των πολιτών της ΕΕ από περιβαλλοντικούς κινδύνους και επιπτώσεις, ενώ προστατεύει και ενισχύει το φυσικό κεφάλαιο της ΕΕ.

Στην προσπάθεια μετασχηματισμού σε μια δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία, πρέπει να προτεραιοποιηθούν οι ανάγκες των ανθρώπων, των περιφερειών, των βιομηχανιών και των εργαζομένων που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Η Πράσινη Συμφωνία τονίζει τη σημασία της ενεργούς συμμετοχής του κοινού και της εμπιστοσύνης στη μετάβαση. Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για ένα νέο σύμφωνο που θα φέρει κοντά πολίτες, αρχές, κοινωνία των πολιτών και βιομηχανία για να συνεργαστούν στενά με τους θεσμούς της ΕΕ.

Η Πράσινη Συμφωνία αναγνωρίζει την συλλογική ικανότητα της ΕΕ να μετασχηματίσει την οικονομία και την κοινωνία της, αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματά της ως παγκόσμιος ηγέτης σε κλιματικά και περιβαλλοντικά μέτρα, στην προστασία των καταναλωτών και των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Το σχέδιο δίνει έμφαση στην ανάγκη για σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, αυξημένες προσπάθειες για την κατεύθυνση ιδιωτικού κεφαλαίου προς την κλιματική και περιβαλλοντική δράση και τον συντονισμό διεθνών προσπαθειών για τη δημιουργία ενός συνεκτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος που υποστηρίζει βιώσιμες λύσεις.

Κύριες Δράσεις και Πρωτοβουλίες που περιγράφονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία περιγράφει ένα ολοκληρωμένο σύνολο μέτρων και πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την προώθηση της βιωσιμότητας και την καθιέρωση της ΕΕ ως παγκόσμιου ηγέτη στον τομέα του περιβάλλοντος. Το σχέδιο περιλαμβάνει έναν οδικό χάρτη με κύριες δράσεις και ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα για διάφορες πρωτοβουλίες. Υπογραμμίζει την ανάγκη για ενίσχυση της κλιματικής φιλοδοξίας, προτείνοντας έναν Ευρωπαϊκό ‘Νόμο για το Κλίμα’ για την κατοχύρωση του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050. Το σχέδιο προτείνει επίσης την αύξηση του κλιματικού στόχου της ΕΕ για το 2030 τουλάχιστον στο 50% και ενδεχομένως στο 55% με υπεύθυνο τρόπο. Αυτό απαιτεί την αναθεώρηση των νομοθετικών μέτρων που σχετίζονται με το σύστημα εμπορίας εκπομπών, την ενεργειακή απόδοση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και περισσότερα, με προτάσεις για έναν μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (CBAM) και μια νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή. Ο Πίνακας 1 παρέχει έναν κατάλογο με κύριες δράσεις και πρωτοβουλίες και το σχετιό χρονοδιάγραμμα.

Πίνακας 1. Κύριες Δράσεις, Πρωτοβουλίες και Ενδεικτικό Χρονοδιάγραμμα (πηγή: Ανατύπωση από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία COM 2019)

Δράσεις	Ενδεικτικό Χρονοδιάγραμμα
Φιλοδοξία για το κλίμα
Πρόταση για έναν Ευρωπαϊκό ‘Νόμο για το Κλίμα’ που θα κατοχυρώνει τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050	Μάρτιος 2020
Ολοκληρωμένο σχέδιο για την αύξηση του κλιματικού στόχου της ΕΕ για το 2030 τουλάχιστον στο 50% και προς το 55% με υπεύθυνο τρόπο	Καλοκαίρι 2020
Προτάσεις για την αναθεώρηση των σχετικών νομοθετικών μέτρων για την επίτευξη της αυξημένης κλιματικής φιλοδοξίας μετά την ανασκόπηση της οδηγίας για το σύστημα εμπορίας εκπομπών, του κανονισμού επιμερισμού των προσπαθειών, της ρύθμισης για τη χρήση γης, της αλλαγής χρήσεων γης και της δασοκομίας, της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση, της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και των προτύπων απόδοσης εκπομπών CO2 για αυτοκίνητα και φορτηγά	Ιούνιος 2021
Πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας για τη φορολόγηση της ενέργειας	Ιούνιος 2021
Πρόταση για έναν μηχανισμό προσαρμογής των συνόρων για επιλεγμένους τομείς	2021
Νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή	2020/2021
Καθαρή, οικονομικά προσιτή και ασφαλής ενέργεια
Αξιολόγηση των τελικών εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα	Ιούνιος 2020
Στρατηγική για την έξυπνη τομεακή ολοκλήρωση	2020
Πρωτοβουλία ‘κύμα ανακαινίσεων’ για τον τομέα των κτιρίων	2020
Αξιολόγηση και αναθεώρηση του κανονισμού για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας	2020
Στρατηγική για την υπεράκτια αιολική ενέργεια	2020
Βιομηχανική στρατηγική για καθαρή και κυκλική οικονομία
Βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ	Μάρτιος 2020
Σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, περιλαμβανομένης πρωτοβουλίας για βιώσιμα προϊόντα και ιδιαίτερη έμφαση σε τομείς με έντονη κατανάλωση πόρων, όπως τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, η κατασκευή, τα ηλεκτρονικά και τα πλαστικά	Μάρτιος 2020
Πρωτοβουλίες για την προώθηση των αγορών για προϊόντα κλιματικά ουδέτερα και κυκλικά σε τομείς έντασης ενέργειας	Από το 2020
Πρόταση για τη στήριξη των διαδικασιών παραγωγής χάλυβα χωρίς εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2030	2020
Νομοθεσία για τις μπαταρίες που υποστηρίζουν το Στρατηγικό Σχέδιο Δράσης για τις Μπαταρίες και την κυκλική οικονομία	Οκτώβριος 2020
Πρόταση για νομοθετικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα των αποβλήτων	Από το 2020
Βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα
Στρατηγική για τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα	2020
Προκήρυξη χρηματοδότησης για την υποστήριξη της ανάπτυξης σημείων επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού, ως μέρος των υποδομών για εναλλακτικά καύσιμα	Από το 2020
Αξιολόγηση των νομοθετικών επιλογών για την αύξηση της παραγωγής και της προμήθειας βιώσιμων εναλλακτικών καυσίμων για τις διάφορες μορφές μεταφοράς	Από το 2020
Αναθεωρημένη πρόταση για την οδηγία για τις συνδυασμένες μεταφορές	2021
Αναθεώρηση της οδηγίας για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων και του κανονισμού για τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών	2021
Πρωτοβουλίες για την αύξηση και την καλύτερη διαχείριση της χωρητικότητας των σιδηροδρόμων και των εσωτερικών πλωτών οδών	Από το 2021
Πρόταση για αυστηρότερα πρότυπα εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων για οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης	2021
Πράσινη μετάβαση στην Κοινή Αγροτική Πολιτική / Στρατηγική ‘Farm to Fork’
Εξέταση των εθνικών στρατηγικών σχεδίων με αναφορά στις φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της Στρατηγικής ‘Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο’	2020-2021
Στρατηγική ‘Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο’ Μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των νομοθετικών, για τη σημαντική μείωση της χρήσης και του κινδύνου των χημικών φυτοφαρμάκων, καθώς και της χρήσης λιπασμάτων και αντιβιοτικών	Άνοιξη 2020 – 2021
Διατήρηση και προστασία βιοποικιλότητας
Στρατηγική της ΕΕ για τη Βιοποικιλότητα για το 2030	Μάρτιος 2020
Μέτρα για την αντιμετώπιση των κύριων αιτιών απώλειας βιοποικιλότητας	Από το 2021
Νέα στρατηγική της ΕΕ για τα δάση	2020
Μέτρα για την υποστήριξη αλυσίδων αξίας χωρίς αποψίλωση δασών	Από το 2020
Προς τη φιλοδοξία για μηδενικές εκπομπές προς ένα περιβάλλον ελεύθερο από τοξικά
Στρατηγική για την αειφορία των χημικών	Καλοκαίρι 2020
Σχέδιο δράσης για τη μηδενική ρύπανση του νερού, του αέρα και του εδάφους	2021
Αναθεώρηση των μέτρων για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις	2021
Ενσωμάτωση βιωσιμότητας σε όλες της πολιτικές της ΕΕ
Πρόταση για έναν Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης, περιλαμβανομένου ενός Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και ενός Σχεδίου Επενδύσεων για μια Βιώσιμη Ευρώπη	Ιανουάριος 2020
Ανανεωμένη στρατηγική για τη βιώσιμη χρηματοδότηση	Φθινόπωρο 2020
Αναθεώρηση της οδηγίας για την μη χρηματοοικονομική αναφορά	2020
Πρωτοβουλίες για την αξιολόγηση και τη σύγκριση των πράσινων πρακτικών προϋπολογισμού των κρατών μελών και της ΕΕEU	Από το 2020
Αναθεώρηση των σχετικών κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις, συμπεριλαμβανομένων των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις για το περιβάλλον και την ενέργεια	2021
Ευθυγράμμιση όλων των νέων πρωτοβουλιών της Επιτροπής με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας και προώθηση της καινοτομίας	Από το 2020
Οι ενδιαφερόμενοι φορείς να εντοπίσουν και να διορθώσουν την ασυνεπή νομοθεσία που μειώνει την αποτελεσματικότητα στην επίτευξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας	Από το 2020
Ενσωμάτωση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο	Από το 2020
Η ΕΕ ως παγκόσμιος ηγέτης
Η ΕΕ να συνεχίσει να ηγείται των διεθνών διαπραγματεύσεων για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, ενισχύοντας περαιτέρω το διεθνές πολιτικό πλαίσιο	Από το 2019
Ενίσχυση της διπλωματίας της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ σε συνεργασία με τα κράτη μέλη	Από το2020
Διμερείς προσπάθειες για την παρότρυνση των εταίρων να δράσουν και να διασφαλίσουν τη συγκρισιμότητα των δράσεων και πολιτικών	Από το2020
Πράσινη Ατζέντα για τα Δυτικά Βαλκάνια	Από το2020
Συνεργαζόμενοι  –  European Climate Pact
Έναρξη του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα	Μάρτιος 2020
Πρόταση για το 8ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον	2020

1.3.4. Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Στρατηγική Βιώσιμης και Έξυπνης Κινητικότητας – Θέτοντας τις Ευρωπαϊκές Μεταφορές σε Τροχιά για το Μέλλον COM (2020) 789 τελικό

Η “Στρατηγική Βιώσιμης και Έξυπνης Κινητικότητας” περιγράφει το όραμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, της ρύπανσης, των ατυχημάτων και της συμφόρησης, ενώ παράλληλα εξασφαλίζει ότι η κινητικότητα παραμένει ζωτικής σημασίας για την οικονομική και κοινωνική ζωή. Η στρατηγική επικεντρώνεται στη μετάβαση σε μηδενικές εκπομπές κινητικότητας, καθιστώντας τις βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις ευρέως διαθέσιμες και εφαρμόζοντας τα κατάλληλα κίνητρα για την προώθηση της μετάβασης. Οι βασικές συνιστώσες περιλαμβάνουν την προώθηση των μηδενικών εκπομπών οχημάτων, των ανανεώσιμων και χαμηλών εκπομπών άνθρακα καυσίμων και των σχετικών υποδομών, καθώς και τη δημιουργία μηδενικών εκπομπών αεροδρομίων και λιμένων. Το έγγραφο αναγνωρίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας των μεταφορών λόγω της πανδημίας COVID-19 και την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου, έξυπνου και ανθεκτικού συστήματος κινητικότητας. 

Ορόσημα που έθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει διάφορα ορόσημα για την εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους των μεταφορών. Μέχρι το 2030, η Επιτροπή στοχεύει να υπάρχουν τουλάχιστον 30 εκατομμύρια οχήματα μηδενικών εκπομπών στους ευρωπαϊκούς δρόμους, 100 ευρωπαϊκές πόλεις να είναι κλιματικά ουδέτερες και να διπλασιαστεί η κυκλοφορία των τρένων υψηλής ταχύτητας. Επιπλέον, τα προγραμματισμένα συλλογικά ταξίδια κάτω από 500 χιλιόμετρα θα πρέπει να είναι ουδέτερα σε άνθρακα εντός της ΕΕ και η αυτοματοποιημένη κινητικότητα θα εφαρμοστεί σε μεγάλη κλίμακα. Μέχρι το 2035, τα μεγάλα αεροσκάφη μηδενικών εκπομπών θα είναι έτοιμα για την αγορά. Αυτά τα ορόσημα αποτελούν μέρος της στρατηγικής της Επιτροπής για την επίτευξη μείωσης των εκπομπών του τομέα των μεταφορών κατά 90% μέχρι το 2050 και τη θέση των ευρωπαϊκών μεταφορών σε τροχιά για ένα βιώσιμο, έξυπνο και ανθεκτικό μέλλον. 

Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενθάρρυνση των μετακινούμενων να κάνουν πιο βιώσιμες επιλογές 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να ενθαρρύνει τις πιο βιώσιμες επιλογές στις μεταφορές μέσω ενός συνδυασμού οικονομικών κινήτρων και καλύτερης πληροφόρησης. Αυτό περιλαμβάνει την εφαρμογή τιμολόγησης άνθρακα, τη φορολόγηση και τη χρέωση υποδομών για τη δημιουργία οικονομικών κινήτρων για βιώσιμες επιλογές μεταφορών. Επιπλέον, η Επιτροπή στοχεύει να παρέχει στους χρήστες βελτιωμένη πληροφόρηση, καθιστώντας τους ενήμερους για τις βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις που είναι διαθέσιμες σε αυτούς. Η στρατηγική δίνει επίσης έμφαση στη σημασία της δημιουργίας κατάλληλων συνθηκών για την υψηλότερη αποδοχή των βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων που είναι ασφαλείς, ανταγωνιστικές και προσιτές. Επιπλέον, η Επιτροπή θα εργαστεί για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που επιτρέπει στους μεταφορικούς φορείς να προσφέρουν επιλογές ουδέτερες σε άνθρακα για προγραμματισμένα συλλογικά ταξίδια κάτω από 500 χιλιόμετρα εντός της ΕΕ μέχρι το 2030. Αυτά τα μέτρα αποτελούν μέρος των ευρύτερων προσπαθειών της Επιτροπής να μεταμορφώσει τον τομέα των μεταφορών σε ένα πραγματικά πολυτροπικό σύστημα βιώσιμων και έξυπνων υπηρεσιών κινητικότητας. 

---

Άσκηση σχεδιασμού πολιτικής

Σχεδιάστε ατομικά ένα μέτρο πολιτικής που θα παρέχει κίνητρα για τη χρήση τρόπων μεταφοράς με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, λαμβάνοντας υπόψη τα οικονομικά κίνητρα και τις στρατηγικές καλύτερης πληροφόρησης που αναφέρονται στο έγγραφο. Παρουσιάστε το μέτρο πολιτικής στην τάξη για κριτική και βελτίωση.

---

1.3.5. Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Το Νέο Πλαίσιο Αστικής Κινητικότητας της ΕΕ COM (2021) 811 τελικό

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε το Νέο Πλαίσιο Αστικής Κινητικότητας της ΕΕ για να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές πόλεις να βελτιώσουν τα συστήματα κινητικότητας και μεταφορών τους. Το πλαίσιο προτείνει μια ενισχυμένη προσέγγιση για τον βιώσιμο σχεδιασμό αστικής κινητικότητας, περιλαμβάνοντας την ανάπτυξη βιώσιμων σχεδίων αστικής κινητικότητας και πολυτροπικών κόμβων επιβατών. Δίνει έμφαση στην προώθηση της υγιέστερης και ασφαλέστερης κινητικότητας, της ψηφιοποίησης, της καινοτομίας και των νέων υπηρεσιών κινητικότητας. Το πλαίσιο στοχεύει επίσης να αντιμετωπίσει τη διακυβέρνηση, τον συντονισμό, τις διεθνείς πτυχές, τη χρηματοδότηση και τη χρηματοδότηση των έργων αστικής κινητικότητας και να προωθήσει τη βιώσιμη αστική κινητικότητα πέρα από τα σύνορα της ΕΕ. 

Πρωτοβουλίες και Προγράμματα για την Προώθηση της Βιώσιμης και Έξυπνης Αστικής Κινητικότητας 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εφαρμόσει διάφορες πρωτοβουλίες και προγράμματα για την προώθηση της βιώσιμης και έξυπνης αστικής κινητικότητας σε διεθνές επίπεδο. Μια τέτοια πρωτοβουλία είναι το Διεθνές Πρόγραμμα Αστικής και Περιφερειακής Συνεργασίας (IURC), που έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον από 44 πόλεις τόσο από χώρες της ΕΕ όσο και εκτός της ΕΕ. Το πρόγραμμα επικεντρώνεται στην αστική και περιφερειακή ανανέωση και κοινωνική συνοχή, καλύπτοντας ζητήματα βιώσιμης κινητικότητας και μεταφορών. Η Επιτροπή έχει επίσης συμμετάσχει σε πολλές διεθνείς δραστηριότητες για την υποστήριξη της εφαρμογής βιώσιμων λύσεων αστικής κινητικότητας. Αυτές οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν διαστάσεις επενδύσεων και στρατηγική διακυβέρνηση κινητικότητας σε δημοτικό επίπεδο, με ιδιαίτερη έμφαση στη βιώσιμη αστική κινητικότητα. Η Επιτροπή επίσης ενθαρρύνει τη συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Συμμαχία Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια και το Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών για την ενίσχυση των διατομεακών προσεγγίσεων για την ενσωμάτωση αξιόπιστων και προσιτών καθαρών ενεργειακών λύσεων, συμπεριλαμβανομένων των αστικών μεταφορών. Επιπλέον, η Επιτροπή έχει προωθήσει βιώσιμες προσεγγίσεις αστικής κινητικότητας πέρα από την ΕΕ ως μέρος της εφαρμογής των Οικονομικών και Επενδυτικών Σχεδίων για τα Δυτικά Βαλκάνια, την Ανατολική Εταιρική Σχέση και τη Νότια Γειτονία. Αυτές οι πρωτοβουλίες δείχνουν τη δέσμευση της ΕΕ να προωθήσει τη βιώσιμη και έξυπνη αστική κινητικότητα σε διεθνές επίπεδο. 

Χρηματοδοτικά και Χρηματοδοτικά Εργαλεία 

Σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, υπάρχουν διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία διαθέσιμα για την υποστήριξη έργων αστικής κινητικότητας. Αυτά περιλαμβάνουν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής, το Πρόγραμμα Πλαισίου για την Έρευνα και την Καινοτομία Horizon Europe, το Πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη και τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επιπλέον, ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (NDICI) και η Προ-ενταξιακή Βοήθεια (IPA III) στην περιοχή της διεύρυνσης είναι επίσης διαθέσιμα για την υποστήριξη βιώσιμων πρωτοβουλιών αστικής κινητικότητας. Επιπλέον, ο Κανονισμός Ταξινόμησης που εγκρίθηκε το 2020 δημιουργεί ένα σύστημα ταξινόμησης για πράσινες οικονομικές δραστηριότητες, διευκολύνοντας την κλιμάκωση των πράσινων χρηματοοικονομικών προϊόντων που είναι κατάλληλα για επενδύσεις στην αστική κινητικότητα και την ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίμων. Η αποστολή για τις Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις στοχεύει να διασφαλίσει μεγαλύτερες συνέργειες και συμπληρωματικότητα με άλλα προγράμματα της ΕΕ, βοηθώντας τις πόλεις να εκπληρώσουν τη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση μέσω της προετοιμασίας και εφαρμογής των Συμβολαίων Κλιματικών Πόλεων που περιλαμβάνουν επενδυτικά σχέδια και πρόσβαση στη χρηματοδότηση από διάφορες πηγές. Επιπλέον, το Εργαλείο Τεχνικής Υποστήριξης, ο συμβουλευτικός κόμβος InvestEU και το εργαλείο Τεχνικής Υποστήριξης και Πληροφόρησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρέχουν συμβουλευτική υποστήριξη, τεχνική βοήθεια και χρηματοδότηση για να μεγιστοποιηθεί η επίδραση των ευρωπαϊκών κονδυλίων στα έργα αστικής κινητικότητας. Αυτά τα χρηματοδοτικά και χρηματοδοτικά εργαλεία δείχνουν τη δέσμευση για υποστήριξη της βιώσιμης και έξυπνης αστικής κινητικότητας τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. 

1.3.6. Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών (2021) Απανθρακοποίηση των Μεταφορών στην Ευρώπη: Ο Δρόμος προς τα Εμπρός

Το έγγραφο “Απανθρακοποίηση των Μεταφορών στην Ευρώπη: Ο Δρόμος προς τα Εμπρός” συνοψίζει τα αποτελέσματα του έργου “Απανθρακοποίηση των Μεταφορών στην Ευρώπη” (DTEU) που ξεκίνησε, χρηματοδοτήθηκε και υποστηρίχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το έργο αποσκοπούσε στην ανάπτυξη προηγμένων μοντέλων δραστηριότητας μεταφορών στην Ευρώπη για την παροχή αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τον αντίκτυπο των μέτρων μείωσης CO2. Αυτά τα στοιχεία επιτρέπουν στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να εντοπίσουν ρεαλιστικές πορείες προς την απανθρακοποίηση των μεταφορών μέχρι το 2050, ευθυγραμμιζόμενες με τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι εκείνη τη χρονιά. 

Αναπτύχθηκαν δύο σενάρια: το σενάριο Υφιστάμενης Φιλοδοξίας (Current Ambition–CA) που περιλαμβάνει υπάρχουσες και αναμενόμενες πολιτικές και το σενάριο Υψηλής Φιλοδοξίας (High Ambition–HA) που εφαρμόζει τα μέτρα του CA πιο επιθετικά και εισάγει επιπλέον μέτρα απανθρακοποίησης που θεωρούνται εφικτά από ειδικούς. Οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι οι τρέχουσες πολιτικές δεν θα είναι αρκετές για να επιτύχουν τον στόχο της ΕΕ για μείωση των εκπομπών CO2 από τις μεταφορές κατά 90% μέχρι το 2050 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Ωστόσο, οι πιο φιλόδοξες πολιτικές υπό το σενάριο HA θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείωση των εκπομπών CO2 κατά 60%, ξεπερνώντας τον προηγούμενο στόχο απανθρακοποίησης της Επιτροπής. 

1.4. Υφιστάμενη Νομοθεσία και Πρότυπα για Πράσινες Λειτουργίες 

Η ΕΕ έχει εφαρμόσει μια σειρά από νομοθεσίες και πρότυπα για την προώθηση της πράσινης λειτουργίας στον τομέα των μεταφορών. Αυτές οι κανονιστικές ρυθμίσεις στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών, στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και στην ενίσχυση της βιωσιμότητας σε όλους τους τρόπους μεταφοράς. Κύριες οδηγίες όπως η Οδηγία για τα Καθαρά Οχήματα, η Οδηγία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και η Οδηγία για τις Υποδομές Εναλλακτικών Καυσίμων θέτουν συγκεκριμένους στόχους και απαιτήσεις για τα κράτη μέλη να επιτύχουν στις προσπάθειές τους προς τις πράσινες μεταφορές. 

Οδηγία για τα Καθαρά Οχήματα 

Η Οδηγία για τα Καθαρά Οχήματα, που υιοθετήθηκε το 2009 και αναθεωρήθηκε το 2019, θέτει απαιτήσεις για τις δημόσιες προμήθειες καθαρών και ενεργειακά αποδοτικών οχημάτων. Ενθαρρύνει την αγορά οχημάτων με χαμηλές εκπομπές ή οχημάτων εναλλακτικών καυσίμων, όπως ηλεκτρικά, υδρογονοκίνητα ή οχήματα φυσικού αερίου. Προωθώντας την προμήθεια καθαρών οχημάτων, αυτή η οδηγία στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τον τομέα των μεταφορών (ΕC 2019). 

Οδηγία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας 

Η Οδηγία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας θέτει δεσμευτικούς στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των μεταφορών. Απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι ένα συγκεκριμένο ποσοστό της ενέργειας που χρησιμοποιείται στις μεταφορές προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, όπως βιοκαύσιμα, ανανεώσιμο ηλεκτρισμό και ανανεώσιμο υδρογόνο. Προωθώντας τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις μεταφορές, αυτή η οδηγία συμβάλλει στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα του τομέα και στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας (ΕC 2023). 

Οδηγία για τις Υποδομές Εναλλακτικών Καυσίμων 

Η Οδηγία για τις Υποδομές Εναλλακτικών Καυσίμων στοχεύει στη διασφάλιση της ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου δικτύου υποδομών εναλλακτικών καυσίμων σε όλη την ΕΕ. Θέτει κοινά πρότυπα και απαιτήσεις για την ανάπτυξη υποδομών για ηλεκτρικά οχήματα, σταθμούς ανεφοδιασμού υδρογόνου, φυσικού αερίου και βιοκαυσίμων. Διευκολύνοντας τη διαθεσιμότητα εναλλακτικών καυσίμων και υποδομών φόρτισης, αυτή η οδηγία υποστηρίζει τη μετάβαση σε καθαρότερους και πιο βιώσιμους τρόπους μεταφοράς (ΕC 2021). 

Πρότυπα Euro για τις Εκπομπές Οχημάτων 

Η ΕΕ έχει εφαρμόσει μια σειρά από πρότυπα Euro που θέτουν όρια στις εκπομπές από τα οχήματα, συμπεριλαμβανομένων των οξειδίων του αζώτου (NOx), των σωματιδίων (PM) και του διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Αυτά τα πρότυπα έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη καθαρότερων και πιο αποδοτικών οχημάτων, οδηγώντας σε σημαντικές μειώσεις των επιβλαβών εκπομπών. Τα πιο πρόσφατα πρότυπα Euro 6, για παράδειγμα, επιβάλλουν αυστηρά όρια στις εκπομπές NOx και PM από τα πετρελαιοκίνητα οχήματα, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και της δημόσιας υγείας. 

Βιώσιμο Σχέδιο Αστικής Κινητικότητας (SUMP) 

Το Βιώσιμο Σχέδιο Αστικής Κινητικότητας είναι μια έννοια που προωθείται από την ΕΕ για να βοηθήσει τις πόλεις και τις περιοχές να αναπτύξουν στρατηγικές βιώσιμης κινητικότητας. Ενθαρρύνει την ενσωμάτωση διαφόρων τρόπων μεταφοράς, όπως οι δημόσιες συγκοινωνίες, η ποδηλασία, το περπάτημα και η κοινή χρήση αυτοκινήτων, για τη δημιουργία ενός πιο αποδοτικού και περιβαλλοντικά φιλικού αστικού συστήματος μεταφορών. Με την υιοθέτηση των SUMP, οι πόλεις μπορούν να μειώσουν τη συμφόρηση, τις εκπομπές και τη ηχορύπανση, βελτιώνοντας παράλληλα την προσβασιμότητα και την ποιότητα ζωής των κατοίκων. 

1.5. Προκλήσεις και ο Δρόμος προς τα Εμπρός 

Ο τομέας των μεταφορών είναι ένας σημαντικός συντελεστής των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ιδίως στην Ευρώπη όπου οι μη αστικές μεταφορές παίζουν μεγάλο ρόλο. Η μείωση των εκπομπών από τις εξαγωγές μπορεί επίσης να αποδειχθεί δύσκολη λόγω της αναμενόμενης αύξησης της ζήτησης για μεταφορές. Επιπλέον, η απανθρακοποίηση της διεθνούς αεροπορίας είναι δαπανηρή και τεχνικά δύσκολη. Η επίτευξη μιας διαδρομής μηδενικών εκπομπών απαιτεί επίσης την ταχεία απανθρακοποίηση των μηχανοκίνητων οχημάτων (ITF 2021). 

Ωστόσο, υπάρχουν ευκαιρίες για απανθρακοποίηση, όπως η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την αύξηση της αποδοτικότητας και τη μείωση του κόστους για τους φορείς μεταφορών, ιδιαίτερα για τις οδικές μεταφορές εμπορευμάτων. Οι μη αστικές μεταφορές επιβατών μπορούν επίσης να γίνουν μηδενικές σε άνθρακα μέχρι το 2050, δημιουργώντας ένα πιο ανθεκτικό σύστημα μεταφορών και ωφελώντας τον τομέα τουρισμού της Ευρώπης. Επιπλέον, οι εκπομπές αστικών επιβατικών μεταφορών μπορούν να προσεγγίσουν το μηδέν μέχρι το 2050 μέσω της ανάπτυξης νέων υπηρεσιών κινητικότητας. 

Απαιτούνται φιλόδοξες πολιτικές και τεχνολογικές εξελίξεις για την επίτευξη βιώσιμων και χαμηλών εκπομπών συστημάτων μεταφορών.  

Βάσει των ευρημάτων του έργου “Απανθρακοποίηση των Μεταφορών στην Ευρώπη”, το ITF αναφέρει δέκα συστάσεις για την απανθρακοποίηση των μεταφορών στην Ευρώπη: 

1. Δράση τώρα και αποφυγή  καθυστερήσεων των πολιτικών αποφάσεων, καθώς οι νέες λύσεις και πολιτικές απαιτούν χρόνο για να εφαρμοστούν και να παράγουν σημαντικό αποτέλεσμα. 
2. Ορισμός πολιτικών και ανάπτυξη υποδομών που μπορούν να προσαρμοστούν σε μεταβαλλόμενες συνθήκες, επενδύοντας σε πολλαπλές λύσεις και σχέδια έκτακτης ανάγκης για προετοιμασία για αναπόφευκτες αβεβαιότητες και αποφυγή εξάρτησης από ένα στενό σύνολο λύσεων απανθρακοποίησης. 
3. Δημιουργία διατομεακών δομών διακυβέρνησης με τη δύναμη να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις απανθρακοποίησης, διασφαλίζοντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στις πολιτικές επιπτώσεις σε όλους τους υποτομείς μεταφορών. 
4. Επικοινωνία των ευρύτερων ωφελειών της απανθρακοποίησης των μεταφορών για διασφάλιση της αποδοχής και τη συμμετοχής των πολιτών, τονίζοντας τα οφέλη ενός επανασχεδιασμένου συστήματος μεταφορών χωρίς άνθρακα, όπως πιο «ζωντανές» πόλεις και βελτιωμένη πρόσβαση στις ευκαιρίες. 
5. Αύξηση υποστήριξης για καινοτόμες τεχνολογίες και υπηρεσίες και διασφάλιση ότι οι νέες λύσεις εισάγονται εκεί όπου έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο, στοχεύοντας την υποστήριξη για να διασφαλιστεί ότι οι λιγότερο εύπορες και λιγότερο πυκνοκατοικημένες περιοχές ωφελούνται επίσης από τις καινοτόμες τεχνολογίες και υπηρεσίες μεταφορών. 
6. Βοήθεια στις εταιρείες του τομέα των μεταφορών να επιταχύνουν την υιοθέτηση πράσινων λύσεων, μειώνοντας την αβεβαιότητα μέσω της διαφάνειας και της συνεργασίας, παρέχοντας πληροφορίες για την οικονομική πολιτική, τα κανονιστικά μέτρα και τα προγράμματα υποστήριξης για να επιτρέψουν πιο τολμηρές αποφάσεις και την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και επιχειρηματικών μοντέλων. 
7. Σχεδιασμός πακέτων τόνωσης για την οικονομική ανάκαμψη για επιτάχυνση της μετάβασης σε χαμηλές εκπομπές άνθρακα, εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία να κατευθυνθεί η ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19 προς μέτρα που θα ενισχύσουν τις τάσεις που μειώνουν τις εκπομπές άνθρακα στις μεταφορές. 
8. Επένδυση σε ψηφιακές υποδομές μεταφορών, στην ελκυστικότητα των δημόσιων συγκοινωνιών και στην ενθάρρυνση των πολιτών να περπατούν και να ποδηλατούν, προτεραιοποιώντας τις επενδύσεις στη δημιουργία ψηφιακών υποδομών μεταφορών και βιώσιμων επιλογών μεταφορών. 
9. Υποστήριξη των φορέων μεταφορών με δεσμευτικές υποχρεώσεις βιωσιμότητας, διασφαλίζοντας ότι η υποστήριξη για τους φορείς μεταφορών συνοδεύεται από συγκεκριμένες δεσμεύσεις βιωσιμότητας. 
10. Διασφάλιση ότι οι πολιτικές και οι επενδύσεις σε υποδομές είναι σχεδιασμένες με τρόπο που επιτρέπει προσαρμογές όταν είναι απαραίτητο, με μηχανισμούς για τακτικές ενημερώσεις και υποδομές σχεδιασμένες για εύκολες προσαρμογές χωρητικότητας. 

1.6. Βιβλιογραφία

Corkery, Michael; Creswell, Julie (2 November 2021). “Corporate Climate Pledges Often Ignore a Key Component: Supply Chains”. The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 20/04/2024 from https://www.nytimes.com/2021/11/02/business/corporate-climate-pledge-supply-chain.html

Couriers Go Green (May 2023). „State Analysis Assessment Report”. Retrieved 08/05/2024.

European Commission (2018). A Clean Planet for all – A European strategic long-term vision for a prosperous, modern, competitive and climate neutral economy”. Retrieved 20/04/2024 from https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52018DC0773

European Commission (2019). Clean Vehicles Directive. Retrieved 08/05/2024 from https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2019/1161/oj

European Commission (2023). Renewable Energy Directive. Retrieved 08/05/2024 from https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32023L2413&qid=1699364355105

European Commission (2021). Alternative Fuels Infrastructure. Retrieved 08/05/2024 from https://transport.ec.europa.eu/transport-themes/clean-transport/alternative-fuels-sustainable-mobility-europe/alternative-fuels-infrastructure_en

European Commission. CO₂ emission performance standards for cars and vans. Retrieved 08/05/2024 from https://climate.ec.europa.eu/eu-action/transport/road-transport-reducing-co2-emissions-vehicles/co2-emission-performance-standards-cars-and-vans_en

European Commission. Sustainable urban mobility planning and monitoring. Retrieved 08/05/2024 from https://transport.ec.europa.eu/transport-themes/urban-transport/sustainable-urban-mobility-planning-and-monitoring_en

Ελέγξτε τις γνώσεις σας

2. Ευκαιρίες χρηματοδότησης και υποστήριξης της πράσινης μετάβασης των αστικών εμπορευματικών μεταφορών

Ενότητα	A. Διακυβέρνηση
Θέμα	2. Ευκαιρίες χρηματοδότησης και υποστήριξης της πράσινης μετάβασης των αστικών εμπορευματικών μεταφορών
Σκοπός	Επισκόπηση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ και άλλων διεθνών προγραμμάτων για τη στήριξη της πράσινης στροφής της αστικής εφοδιαστικής και των εμπορευματικών μεταφορών του τελευταίου χιλιομέτρου Επισκόπηση των θεσμικών μέσων της ΕΕ και άλλων διεθνών θεσμικών μέσων για τη στήριξη και τη διαβούλευση σχετικά με την πράσινη στροφή των επιχειρήσεων ταχυμεταφορών/ταχυδρομείων/παραδόσεων.   Επισκόπηση των ευκαιριών εξέλιξης στην ΕΕ και άλλων διεθνών ευκαιριών σταδιοδρομίας στον τομέα της πράσινης αστικής εφοδιαστικής. Αξιολόγηση ψηφιακών εργαλείων και οδηγών για την οικολογικοποίηση των επιχειρήσεων ταχυμεταφορών/ταχυδρομείων/παραδόσεων.
Μαθησιακά αποτελέσματα
Επικαιροποιημένη γνώση των προγραμμάτων χρηματοδότησης καθώς και των μέσων που παρέχουν τεχνικές, τεχνολογικές και διαχειριστικές υπηρεσίες σε εταιρείες ταχυμεταφορών/ταχυδρομείων/παραδόσεων που ασχολούνται με το πρασίνισμα των δραστηριοτήτων τους. Επικαιροποιημένες γνώσεις σχετικά με την εξέλιξη της σταδιοδρομίας και τις πρωτοβουλίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων στην πτυχή της «πράσινης οικονομίας» της εφοδιαστικής της πόλης. Εμπειρία στη χρήση ψηφιακών εργαλείων και οδηγών που υποστηρίζουν τους οργανισμούς και τους εργαζόμενους στην εφαρμογή της πράσινης στροφής.

2.1. Επισκόπηση προγραμμάτων χρηματοδότησης της ΕΕ και άλλων διεθνών προγραμμάτων για την υποστήριξη της πράσινης μετάβασης της αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας και των μεταφορών τελευταίου χιλιομέτρου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) προσφέρει διάφορα προγράμματα χρηματοδότησης με στόχο την υποστήριξη της πράσινης μετατόπισης στην αστική εφοδιαστική και τις μεταφορές τελευταίου χιλιομέτρου ως μέρος των ευρύτερων στόχων της για την επίτευξη βιώσιμης και έξυπνης κινητικότητας. Εδώ είναι μια επισκόπηση ορισμένων βασικών πρωτοβουλιών και πόρων:

2.1.1 Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και Μεταφορές 

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θέτει φιλόδοξους στόχους για τη μετατροπή της ΕΕ σε μια δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία με μια σύγχρονη και αποδοτική στη χρήση πόρων οικονομία που επιδιώκει να επιτύχει μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 και όπου η οικονομική ανάπτυξη είναι αποσυνδεδεμένη από τη χρήση πόρων. Στοχεύει επίσης να προστατεύσει, να διατηρήσει και να ενισχύσει το φυσικό κεφάλαιο της ΕΕ και την υγεία και την ευημερία των πολιτών από περιβαλλοντικούς κινδύνους και επιπτώσεις. Ακολουθούν λεπτομερείς στόχοι και πρωτοβουλίες που περιγράφονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, υποστηριζόμενοι από αναφορές στις επίσημες πηγές τους για μεγαλύτερη εμβάθυνση: 

Κλιματική Ουδετερότητα έως το 2050 

• Στόχος: Επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 μέσω μιας κοινωνικά δίκαιης μετάβασης σε όλους τους τομείς της οικονομίας. 

• Θεσμικό πλαίσιο: Ο στόχος είναι νομικά δεσμευτικός βάσει του Ευρωπαϊκού Κλιματικού Νόμου. 

Καθαρή Ενέργεια

• Ανανεώσιμη Ενέργεια: Αύξηση των στόχων της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε 32% έως το 2030, με στόχο μεγαλύτερο μερίδιο αιολικής και ηλιακής ενέργειας. 

• Ενεργειακή Αποδοτικότητα: Βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας κατά 32,5% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. 

Βιώσιμη Βιομηχανία

• Κυκλική Οικονομία: Εφαρμογή ενός σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία για την προώθηση μακρών κύκλων ζωής προϊόντων μέσω της επαναχρησιμοποίησης, της επισκευής και της ανακύκλωσης. 

• Απανθρακοποίηση της Βιομηχανίας: Μετάβαση ενεργοβόρων βιομηχανιών σε πιο πράσινες εναλλακτικές λύσεις και διαδικασίες. 

Κτίρια και Ανακαινίσεις

• Κύμα Ανακαινίσεων Κτιρίων: Διπλασιασμός των ποσοστών ανακαινίσεων κτιρίων την επόμενη δεκαετία για αύξηση της ενεργειακής και της αποδοτικότητας πόρων. 

Βιοποικιλότητα 

• Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα 2030: Στόχος η προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας σε όλη την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της φύτευσης 3 δισεκατομμυρίων δέντρων έως το 2030. 

Στρατηγική από το Αγρόκτημα στο Πιάτο

• Βιώσιμα Τρόφιμα: Μείωση των χημικών φυτοφαρμάκων κατά 50% και επίτευξη του 25% της γεωργικής γης υπό βιολογική καλλιέργεια έως το 2030. 

Ρύπανση

• Φιλοδοξία Μηδενικής Ρύπανσης: Σημαντική μείωση της ατμοσφαιρικής, υδατικής και εδαφικής ρύπανσης σε επίπεδα που δεν θεωρούνται πλέον επιβλαβή. 

Κινητικότητα 

• Βιώσιμες Μεταφορές: Μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές κατά 90% έως το 2050, προωθώντας μια μετατόπιση προς βιώσιμες και έξυπνες λύσεις κινητικότητας. 

Χρησιματοδότηση της Πράσινης Συμφωνίας 

• Σχέδιο Επενδύσεων: Κινητοποίηση τουλάχιστον €1 τρισεκατομμυρίου σε βιώσιμες επενδύσεις σε διάστημα μιας δεκαετίας με έμφαση στη δημόσια χρηματοδότηση και την απελευθέρωση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων. 

Εφαρμογή και Εποπτεία

• Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα: Ενθάρρυνση των πολιτών και των κοινοτήτων να επιτύχουν αυτούς τους στόχους μέσω του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα. 

Αυτοί οι πόροι χρησιμεύουν ως πρωτογενείς πηγές πληροφοριών για όποιον επιθυμεί να κατανοήσει το βάθος και το εύρος των στόχων και τρεχουσών πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας [1]. 

2.1.2. Πλαίσιο EIT Urban Mobility 

Το EIT Urban Mobility είναι μια πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT). Στοχεύει να γίνει η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τη μεταμόρφωση της αστικής κινητικότητας, με συγχρηματοδότηση έως €400 εκατομμύρια (2020-2026) από το EIT, οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δημιουργεί συστηματικές λύσεις για την πιο αποτελεσματική μετακίνηση στην πόλη και την απελευθέρωση δημόσιου χώρου. Φέρνει όλους τους βασικούς «παίκτες» της αστικής κινητικότητας μαζί για να αποφευχθεί ο κατακερματισμός και να επιτευχθεί καλύτερο αποτέλεσμα. Εμπλέκει τις πόλεις και τους πολίτες από την αρχή, δίνοντάς τους την ευκαιρία να γίνουν αληθινοί φορείς αλλαγής. Χρησιμοποιώντας τις πόλεις μας ως ζωντανά εργαστήρια, οι βιομηχανικοί και πανεπιστημιακοί εταίροι μας θα δείξουν πώς μπορούν να λειτουργήσουν νέες τεχνολογίες για να λύσουν πραγματικά προβλήματα σε πραγματικές πόλεις, μεταφέροντας ανθρώπους, εμπορεύματα και απόβλητα με πιο έξυπνους τρόπους. Μέσω της ενίσχυσης της καινοτομίας και της μετάβασης, μπορεί να γίνει η απανθρακοποίηση της κινητικότητας και η δημιουργία μιας κοινότητας καινοτομίας για εκπαίδευση και έμπνευση σε λύσεις κινητικότητας για τις πόλεις του 21ου αιώνα. Το EIT Urban Mobility είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός εγγεγραμμένος στην Ισπανία. Το Ίδρυμα δημιουργήθηκε το 2022 για να υποστηρίξει την αποστολή του EIT Urban Mobility. Οι τρέχουσες τομείς δράσης του Ιδρύματος είναι η EIT Urban Mobility Master School και το Horizon Lab. Ο σκοπός της Ένωσης EIT Urban Mobility είναι να ενισχύσει τη θέση της Ευρώπης στη γνώση, την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη, εξασφαλίζοντας πρόσβαση στην κινητικότητα και την εφοδιαστική αλυσίδα στις αστικές περιοχές με έναν πιο πράσινο, πιο συμπεριληπτικό, πιο ασφαλή και πιο έξυπνο τρόπο, ενώ βελτιώνει την αξία των αστικών περιοχών ως τόπους ζωής, μετακίνησης, συνάντησης, εμπειρίας και εργασίας [2]. 

Μερικά από τα βασικά προγράμματα υπό την EIT Urban Mobility περιλαμβάνουν: 

1. Innovation Hub: Εστιάζει στην ανάπτυξη λύσεων που βελτιώνουν την αστική κινητικότητα και μειώνουν τη συμφόρηση και τη ρύπανση στις πόλεις. Ο στόχος είναι η δημιουργία πιο βιώσιμων και αποδοτικών συστημάτων αστικών μεταφορών. 
2. Academy: Προσφέρει εκπαίδευση και κατάρτιση για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και γνώσεων στη διαχείριση της αστικής κινητικότητας. Στόχος είναι η προετοιμασία μελλοντικών ηγετικών στελεχών και παρόχων καινοτομίας στον τομέα. 
3. Business Creation: Στοχεύει στην υποστήριξη νεοφυών επιχειρήσεων και νέων επιχειρηματικών προσπαθειών στον τομέα της αστικής κινητικότητας, βοηθώντας στην εμπορευματοποίηση καινοτόμων λύσεων κινητικότητας. 
4. Factory: Εστιάζει στη μεταφορά πρωτοτύπων στην αγορά, υποστηρίζοντας πιλοτικά έργα που αποδεικνύουν τη βιωσιμότητα νέων λύσεων αστικής κινητικότητας. 
5. RIS (Regional Innovation Scheme): Υποστηρίζει την καινοτομία σε περιοχές που είναι μέτριοι ή χαμηλοί φορείς καινοτομίας στην Ευρώπη, με στόχο την ενίσχυση των δυνατοτήτων τους στις λύσεις αστικής κινητικότητας. 

Οι προτεραιότητες αυτών των προγραμμάτων είναι η ενίσχυση της αστικής ζωής, η μείωση των εκπομπών άνθρακα, η προώθηση βιώσιμων και καινοτόμων λύσεων μεταφοράς και η βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αστικές περιοχές. Στοχεύουν σε ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων από πολεοδόμους και τοπικές κυβερνήσεις έως νεοφυείς επιχειρήσεις και εκπαιδευτικά ιδρύματα που ασχολούνται με την αστική κινητικότητα. 

Οι τρέχουσες προσκλήσεις είναι διαθέσιμες εδώ: Call programme January 2024. 

2.1.2.1. Horizon Lab

Το Horizon Lab (πρώην The Action and Impact Group) ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2021 ως μέρος του προγράμματος καινοτομίας EIT Urban Mobility. Η πρωτοβουλία υποστηρίζει και επεκτείνει την οικονομική και στρατηγική αξία για την κοινότητα του EIT Urban Mobility στοχεύοντας εξωτερική χρηματοδότηση, ιδιαίτερα για καινοτομίες και δράσεις έρευνας πρώιμων και μεσαίων επιπέδων Τεχνολογικής Ετοιμότητας (TRL) [3]. 

2.1.2.2. EIT Urban Mobility Master School

Το Master School σε συνεργασία με κορυφαία ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, βιομηχανία και πόλεις. Τα προγράμματα δίνουν όχι μόνο την εκπαίδευση που χρειάζεται επειγόντως η βιομηχανία και οι πόλεις, αλλά και ένα πολύτιμο δίκτυο και μια πραγματικά διεθνή εμπειρία [4]. 

2.1.3. Προγράμματα Χρηματοδότησης της ΕΕ (2021-2027) 

Η ΕΕ παρέχει μια ολοκληρωμένη λίστα ευκαιριών χρηματοδότησης στο πλαίσιο του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027 και του NextGenerationEU. 

Αυτά περιλαμβάνουν:

2.1.3.1. Horizon Europe

Το Horizon Europe είναι το εμβληματικό πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την έρευνα και την καινοτομία, με σημαντικό προϋπολογισμό €95,5 δισεκατομμύρια για την περίοδο 2021-2027. Στόχος του είναι να αντιμετωπίσει παγκόσμιες προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή, να υποστηρίξει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη της ΕΕ. Το πρόγραμμα ενθαρρύνει τη συνεργασία και στοχεύει στην ενίσχυση του αντίκτυπου της έρευνας και της καινοτομίας στην ανάπτυξη, την υποστήριξη και την εφαρμογή πολιτικών της ΕΕ. Στοχεύει ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων νομικών οντοτήτων από την ΕΕ και συνδεδεμένες χώρες, διευκολύνοντας τη δημιουργία και τη διάδοση προηγμένης γνώσης και τεχνολογιών, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτιστοποίηση των επιπτώσεων των επενδύσεων σε έναν ενισχυμένο Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας. Βασικά χαρακτηριστικά και καινοτομίες του Horizon Europe περιλαμβάνουν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας που υποστηρίζει καινοτομίες με σημαντικό δυναμικό για διεύρυνση κλίμακας εφαρμογής και την εφαρμογή «αποστολών» (missions) για την επίτευξη φιλόδοξων στόχων σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια. Το πρόγραμμα δίνει επίσης έμφαση στις πολιτικές ανοιχτής επιστήμης, απαιτώντας ανοιχτή πρόσβαση σε δημοσιεύσεις και την εφαρμογή αρχών ανοιχτής επιστήμης σε όλες τις δραστηριότητές του. Επιπλέον, το Horizon Europe εισάγει μια νέα προσέγγιση στις συνεργασίες, στοχεύοντας σε συνεργασίες με βάση τους στόχους και τις φιλοδοξίες με τη βιομηχανία για την υποστήριξη των πολιτικών της ΕΕ. 

Το Horizon Europe είναι δομημένο γύρω από τρεις κύριους πυλώνες: 

• Excellent Science,  

• Global Challenges and European Industrial Competitiveness, 

• Innovative Europe,  

Κάθε πυλώνας περιλαμβάνει διάφορα στοιχεία όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, τις δράσεις Marie Sklodowska–Curie και τις ερευνητικές υποδομές που καλύπτουν διάφορες πτυχές της έρευνας και της καινοτομίας [5]. 

Το Horizon Europe έχει συγκεκριμένα προγράμματα που εστιάζουν στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας και των μεταφορών, τα οποία αποτελούν μέρος των ευρύτερων προγραμμάτων Climate, Energy and Mobility. Αυτά τα προγράμματα στοχεύουν στην ανάπτυξη λύσεων και υπηρεσιών για καθαρές, ανταγωνιστικές, ασφαλείς, έξυπνες και ανθεκτικές μεταφορές και κινητικότητα. Οι προτεραιότητες περιλαμβάνουν τη βελτίωση της απόδοσης των μεταφορών, τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την προώθηση της καινοτομίας στα συστήματα κινητικότητας. Για πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με αυτά τα προγράμματα και τις συγκεκριμένες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, μπορείτε να επισκεφθείτε τις επίσημες σελίδες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Έρευνα στις Μεταφορές του Horizon Europe και τα σχετικά έγγραφα προγράμματος εργασίας: Horizon Europe’s Transport Research. 

Μερικά παραδείγματα: 

2.1.3.1.1. Το έργο NZC – NetZeroCities  

Το NetZeroCities είναι μέρος του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας Horizon 2020 σε υποστήριξη της Πράσινης Συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το NetZeroCities έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τις πόλεις να ξεπεράσουν τα υπάρχοντα δομικά, θεσμικά και πολιτισμικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν για να επιτύχουν κλιματική ουδετερότητα έως το 2030 [6].

2.1.3.1.2. Αναβάθμιση καινοτόμων πράσινων λύσεων αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας 

Το URBANE στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις παραδόσεις τελευταίου χιλιομέτρου μέσω της εφαρμογής καινοτόμων τεχνολογιών που χρησιμοποιούν εξελισσόμενες έννοιες του Physical Internet. 

2.1.3.2. Connecting Europe Facility (CEF)

Το Connecting Europe Facility (CEF) για την περίοδο 2021-2027 είναι ένα κρίσιμο χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ με στόχο την προώθηση της ανάπτυξης, της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας μέσω στοχευμένων επενδύσεων σε υποδομές σε όλη την Ευρώπη. Με έναν συνολικό προϋπολογισμό €33,71 δισεκατομμυρίων, το CEF επικεντρώνεται στην ενίσχυση υψηλής απόδοσης, βιώσιμων και αποδοτικών διασυνδεδεμένων διευρωπαϊκών δικτύων στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των ψηφιακών υπηρεσιών. Αυτή η επένδυση στοχεύει στη γεφύρωση των ελλείψεων στις υποδομές της Ευρώπης, διευκολύνοντας πιο άνετα και βιώσιμα ταξίδια, βελτιώνοντας την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και επιτρέποντας τη μεγαλύτερη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και ενισχύοντας τις διασυνοριακές ψηφιακές υπηρεσίες. 

Το CEF για την περίοδο 2021-2027 επικεντρώνεται σε στρατηγικές επενδύσεις στις υποδομές μεταφορών, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (TEN–T). Οι προτεραιότητες του CEF στον τομέα των μεταφορών περιλαμβάνουν την ενίσχυση των διασυνοριακών συνδέσεων, την κάλυψη των ελλείψεων και την προώθηση βιώσιμων, συμπεριληπτικών και ασφαλών λύσεων κινητικότητας σε όλους τους τρόπους μεταφοράς (οδικές, σιδηροδρομικές, θαλάσσιες, εσωτερικές υδάτινες οδούς, αεροπορικές). 

Βασικές προτεραιότητες του CEF για τις μεταφορές περιλαμβάνουν: 

• Υποστήριξη διασυνοριακών έργων και εξάλειψη των σημείων συμφόρησης στο δίκτυο TEN–T. 

• Προώθηση έξυπνων, διαλειτουργικών, βιώσιμων και ασφαλών λύσεων κινητικότητας. 

• Ενθάρρυνση της χρήσης νέων τεχνολογιών και καινοτομιών, όπως η αυτοματοποίηση, η ολοκλήρωση των τρόπων μεταφοράς και οι υποδομές εναλλακτικών καυσίμων. 

• Ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών μεταφορών, ιδιαίτερα σε απόκριση στην κλιματική αλλαγή. 

• Βελτίωση των συνδέσεων με αστικούς κόμβους, πολυτροπικές πλατφόρμες εφοδιαστικής αλυσίδας, θαλάσσια και εσωτερικά λιμάνια και τερματικούς σταθμούς σιδηροδρομικών-οδικών μεταφορών. 

Ο τομέας των μεταφορών του CEF διαθέτει σημαντικό προϋπολογισμό, με €25,8 δισεκατομμύρια για την υποστήριξη αυτών των πρωτοβουλιών μεταξύ 2021 και 2027. Αυτή η χρηματοδότηση στοχεύει στην προώθηση σημαντικών έργων υποδομής που ευθυγραμμίζονται με τους ευρύτερους στόχους της ΕΕ για ένα πιο πράσινο, πιο αποδοτικό και ολοκληρωμένο δίκτυο μεταφορών σε όλα τα κράτη μέλη. Για πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα τρέχοντα προγράμματα και τις προτεραιότητες υπό το CEF στον τομέα των μεταφορών, μπορείτε να ανατρέξετε στους πόρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τον CEF και τις συγκεκριμένες προτεραιότητες του τομέα μεταφορών του CEF [7].

2.1.3.3. Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ERDF) και Ταμείο Συνοχής (CF) 

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ERDF) και το Ταμείο Συνοχής (CF) είναι χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ που αποσκοπούν στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων και την προώθηση της συνοχής στην ΕΕ. Το ERDF επικεντρώνεται στην ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής μέσω επενδύσεων στην καινοτομία, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, τις πράσινες και ψηφιακές μεταβάσεις και την κοινωνική ένταξη. Το CF στοχεύει τα κράτη μέλη με Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα (GNI) ανά κάτοικο κάτω από το 90% του μέσου όρου της ΕΕ, υποστηρίζοντας την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών. Για την περίοδο 2021-2027, το ERDF και το CF διαθέτουν συνδυασμένο προϋπολογισμό άνω των €240 δισεκατομμυρίων. Αυτοί οι πόροι είναι κρίσιμοι για την επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής, που περιλαμβάνει όλες της περιφέρειες και τα κράτη-μέλη της ΕΕ, ειδικά αυτές με τη μικρότερη ανάπτυξη [8].

Για την περίοδο χρηματοδότησης 2021-2027, το ERDF επικεντρώνεται ιδιαίτερα: 

• Υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός πιο συνδεδεμένου Ευρώπης μέσω της ενίσχυσης των υποδομών κινητικότητας, που είναι κρίσιμες για την αποδοτική εφοδιαστική και τις μεταφορές. 

• Προωθεί βιώσιμα συστήματα μεταφορών που είναι κλειδιά για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των μεταφορών. 

• Διευκολύνει επενδύσεις στην ψηφιακή συνδεσιμότητα και καινοτομίες στις υπηρεσίες μεταφορών που είναι ζωτικής σημασίας για τον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας. 

Αυτές οι προτεραιότητες ενσωματώνονται στους ευρύτερους στόχους για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής ένταξης και τη μετάβαση προς μια πιο πράσινη, χαμηλής εκπομπής άνθρακα οικονομία. Συγκεκριμένα έργα που χρηματοδοτούνται από το ERDF στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας και των μεταφορών συνήθως περιλαμβάνουν την ανάπτυξη υποδομών που υποστηρίζουν τόσο την τοπική όσο και τη διασυνοριακή συνδεσιμότητα, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα και τη βιωσιμότητα των δικτύων μεταφορών σε όλη την ΕΕ. 

Για πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το ERDF, τους στόχους του και πώς υποστηρίζει τους τομείς της εφοδιαστικής αλυσίδας και των μεταφορών, μπορείτε να επισκεφθείτε τις επίσημες σελίδες στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: 

• European Regional Development Fund (ERDF) – European Commission 
• Inforegio – European Regional Development Fund 

2.1.3.4. Πρόγραμμα για το Περιβάλλον και τη Δράση για το Κλίμα (LIFE) 

Το Πρόγραμμα LIFE, με προϋπολογισμό €5,43 δισεκατομμύρια για την περίοδο 2021-2027, αποσκοπεί στη στήριξη της μετάβασης σε μια βιώσιμη, κυκλική, ενεργειακά αποδοτική και κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Επικεντρώνεται στην προστασία και βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, την αντιμετώπιση της απώλειας βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων. Το πρόγραμμα καλύπτει τέσσερα υποπρογράμματα: Φύση και Βιοποικιλότητα, Κυκλική Οικονομία και Ποιότητα Ζωής, Μετριασμό και Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και Μετάβαση σε Καθαρή Ενέργεια, αντιμετωπίζοντας διάφορους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους [9].

2.1.4. Interreg 2021-2027: Προώθηση της Συνεργασίας για μια Ισχυρότερη Ευρώπη 

Το Interreg είναι ένα βασικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχεδιασμένο να προάγει τη συνεργασία πέραν των συνόρων μέσω της χρηματοδότησης έργων, υποστηρίζοντας έτσι την περιφερειακή ανάπτυξη και την ολοκλήρωση. Το πρόγραμμα στοχεύει στην αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων που έχουν αναγνωριστεί σε περιφέρειες της ΕΕ και στην ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής των κρατών μελών της ΕΕ. 

Στόχοι του Interreg: 

• Ενίσχυση της περιφερειακής ολοκλήρωσης: Προώθηση της συνεργασίας πέραν των εθνικών συνόρων, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών συνόρων της ΕΕ και των εξωτερικών συνόρων με γειτονικές χώρες. 

• Υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης: Αντιμετώπιση περιβαλλοντικών και κοινωνικών προκλήσεων και ζητημάτων υποδομής μέσω συνεργατικών έργων. 

• Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας: Διευκόλυνση της ανταλλαγής ιδεών, πόρων και τεχνολογιών για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των περιφερειών. 

• Ενθάρρυνση κοινών λύσεων και εκμάθηση πολιτικής: Διευκόλυνση των περιφερειών να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν πιο αποτελεσματικές περιφερειακές πολιτικές μέσω της εκμάθησης από τις εμπειρίες των άλλων. 

Προτεραιότητες του Interreg: 

• Μια πιο πράσινη, χαμηλού άνθρακα Ευρώπη: Εστίαση σε έργα βιώσιμης κινητικότητας, ενεργειακής αποδοτικότητας και προστασίας του περιβάλλοντος. 

• Μια πιο συνδεδεμένη Ευρώπη: Έμφαση στη βελτίωση των μεταφορών και των ψηφιακών υποδομών για την ενίσχυση της προσβασιμότητας και της συνδεσιμότητας. 

• Μια πιο κοινωνική Ευρώπη: Υποστήριξη έργων που προωθούν την κοινωνική ένταξη και την καταπολέμηση των ανισοτήτων. 

• Μια πιο έξυπνη Ευρώπη: Επενδύσεις στην καινοτομία, την ψηφιοποίηση και την υποστήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων (SMEs). 

Αυτές οι προτεραιότητες ευθυγραμμίζονται με τους ευρύτερους στόχους της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που στοχεύουν στη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ και την προώθηση της βιώσιμης, συμπεριληπτικής ανάπτυξης. 

Για πιο λεπτομερείς πληροφορίες μπορείτε να εξερευνήσετε την επίσημη ιστοσελίδα του Interreg και τη σελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Interreg. 

Το Interreg έχει πολλά προγράμματα που εστιάζουν στη βιώσιμη κινητικότητα, την ενεργειακή αποδοτικότητα και τις πρωτοβουλίες προστασίας του περιβάλλοντος σε διάφορες ευρωπαϊκές περιοχές: 

• Σχέδιο Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια (SEAP): Εφαρμόζεται στην Alba Iulia, Ρουμανία, και επικεντρώνεται στην αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε δημόσια κτίρια, βιώσιμα συστήματα αστικών μεταφορών και τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου φωτισμού. Στόχος είναι η σημαντική μείωση των εκπομπών CO2 σε όλη την πόλη. Αυτό το έργο αποτελεί παράδειγμα της δέσμευσης της τοπικής κυβέρνησης για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και την ενίσχυση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας (Interreg Europe). 

• Interreg North Sea Region: Αυτό το διακρατικό πρόγραμμα συνεργασίας περιλαμβάνει επτά χώρες και δίνει έμφαση στη βελτίωση της προσβασιμότητας, την προώθηση βιώσιμων μεταφορών και την ενίσχυση της περιβαλλοντικής ανάπτυξης. Το πρόγραμμα υποστηρίζει έργα που προωθούν πράσινες μεταβάσεις και ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, βελτιώνοντας τη συνολική ποιότητα ζωής και βιωσιμότητας στην περιοχή της Βόρειας Θάλασσας (Interreg North Sea). 

• Northern Periphery and Arctic (NPA) Program: Εστιάζει σε απομακρυσμένες και αραιά κατοικημένες περιοχές, το πρόγραμμα NPA στοχεύει στην υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω της ενίσχυσης της καινοτομικής ικανότητας, της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και της βιώσιμης χρήσης πόρων. Προωθεί τη συνεργασία στις βορειότερες περιοχές της Ευρώπης και τις περιοχές του Βόρειου Ατλαντικού (Interreg North Sea). 

Το Interreg Europe έχει υποστηρίξει διάφορα έργα που επηρεάζουν τον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας, εστιάζοντας στη βελτίωση της βιωσιμότητας, της αποδοτικότητας και της τεχνολογικής ολοκλήρωσης. Ακολουθούν μερικά αξιοσημείωτα παραδείγματα: 

• Βιώσιμη Αστική Εφοδιαστική Αλυσίδα: Αυτή η πρωτοβουλία στοχεύει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη Βιώσιμων Σχεδίων Κινητικότητας Αστικών Περιοχών (SUMPs). Οι πόλεις εξετάζουν πολιτικές για τη ρύθμιση των μη επιβατικών οχημάτων για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, των ατμοσφαιρικών ρύπων και της κυκλοφοριακής συμφόρησης. Το έργο προωθεί την ενσωμάτωση καθαρών πρακτικών αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας καθώς οι πόλεις βιώνουν αύξηση των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής αλυσίδας λόγω του ηλεκτρονικού εμπορίου [10]. 

• Bouwhub – Έξυπνη Εφοδιαστική Κατασκευών: Αυτό το έργο περιλαμβάνει έναν εφοδιαστικό κόμβο στην Ουτρέχτη, σχεδιασμένο για να βελτιστοποιεί τη διανομή υλικών για κατασκευαστικά έργα, μειώνοντας έτσι τις εκπομπές CO2 και βελτιώνοντας την αποδοτικότητα. Ο κόμβος οργανώνει τα υλικά για πολλαπλά έργα, μειώνοντας τον όγκο των παραδόσεων και συντονίζοντας την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση υλικών. Αυτό όχι μόνο μειώνει την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τη ρύπανση στα κέντρα των πόλεων, αλλά επίσης ενισχύει την ασφάλεια και μειώνει τα απόβλητα στα εργοτάξια [11]. 

• RECREATE: Αυτό το έργο στοχεύει τις περιφερειακές μικρομεσαίες επιχειρήσεις (SMEs) στον τομέα των μεταφορών, ενισχύοντας την ικανότητα και την ανταγωνιστικότητά τους. Εστιάζει στην υποστήριξη υψηλής τεχνολογίας SMEs στον τομέα των μεταφορών για την ανάπτυξη και την εμπορευματοποίηση νέων τεχνολογιών, την ενίσχυση της γνώσης τους για την αγορά και τη βελτίωση της πρόσβασής τους σε εξωτερικές πληροφορίες και πόρους. Ο ευρύτερος στόχος του έργου είναι η αύξηση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας σε περιοχές όπως το Κόβεντρι και το Γουόρικσαϊρ, εστιάζοντας στους τομείς της μηχανικής και κατασκευής οχημάτων [12]. 

Το Interreg DR, γνωστό και ως Interreg Danube Region, υποστηρίζει διάφορα έργα στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας, με στόχο την ενίσχυση της αποδοτικότητας, της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας σε όλη την περιοχή. Ακολουθούν μερικά έργα υπό το Interreg DR που εστιάζουν στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας: 

• SPOTLOG: Εστιάζει στη δημιουργία πράσινων και κοινωνικά υπεύθυνων καινοτομιών αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας. Ενσωματώνει τοπικές κοινότητες στην ανάπτυξη συστημάτων εφοδιαστικής αλυσίδας μηδενικού άνθρακα και χρησιμοποιεί ψηφιοποίηση για τη βελτίωση των υπηρεσιών μεταφορών. Το έργο στοχεύει στην προώθηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των ενδιαφερομένων και την ενίσχυση των πολιτικών εργαλείων προς τους ευρωπαϊκούς στόχους της συμπεριληπτικής και ανθρακικά ουδέτερης κινητικότητας [13]. 

• EMMA (Ενίσχυση Κινητικότητας και Εφοδιαστικής αλυσίδας στο BSR): Το έργο EMMA είναι αφιερωμένο στην ενίσχυση των μεταφορών εσωτερικών πλωτών οδών και της θαλάσσιας μεταφοράς στον χώρο της Βαλτικής Θάλασσας. Δουλεύει στην βελτίωση του πολιτικού και λειτουργικού πλαισίου για τις μεταφορές εσωτερικών υδάτων, περιλαμβάνοντας την ευαισθητοποίηση, την εκτέλεση πιλοτικών επιδείξεων και την επιρροή της πολιτικής μέσω στρατηγικών συστάσεων [14]. 

• CoCoBLog (Ικανές και Ανταγωνιστικές Εφοδιαστικές Αλυσίδες στη Βαλτική): Στόχος είναι να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των υφιστάμενων και των αναγκαίων δεξιοτήτων και ικανοτήτων εφοδιαστικής αλυσίδας στη Βαλτική Θάλασσα. Το έργο αυτό ενισχύει τις θεσμικές ικανότητες των εταιρειών στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας, οδηγώντας σε βελτιωμένη απόδοση εφοδιαστικής αλυσίδας και μειωμένες διαφορές μεταξύ των χωρών στην περιοχή [15]. 

Το Interreg Central Europe (Interreg CE) είναι ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποστηρίζει τη συνεργασία σε όλη την Κεντρική Ευρώπη για την αντιμετώπιση κοινών περιφερειακών προκλήσεων. Το πρόγραμμα χρηματοδοτεί έργα που ενισχύουν την ανθεκτικότητα και αντιμετωπίζουν διασυνοριακά θέματα, εστιάζοντας στην καινοτομία, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τη περιφερειακή συνδεσιμότητα. Ακολουθούν μερικά έργα που υποστηρίζονται από το Interreg CE και εστιάζουν στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας: 

• SOLEZ: Το έργο στοχεύει στη βελτίωση της βιώσιμης κινητικότητας σε αστικές περιοχές σε όλη την Κεντρική Ευρώπη. Εστιάζει στην ανάπτυξη ζωνών χαμηλών εκπομπών, λύσεων έξυπνου παρκαρίσματος και σχεδίων δράσης για πόλεις, προκειμένου να αυξηθεί η διάδοση βιώσιμων πρακτικών κινητικότητας [16]. 

• TalkNET: Ενισχύει την ενσωμάτωση και τον συντονισμό μεταξύ των λιμανιών, των τερματικών, των μεταφορικών φορέων και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής. Το έργο υποστηρίζει τη πολυτροπικότητα και την οικο-καινοτομία, εστιάζοντας στη βελτιστοποίηση της διαχείρισης κόμβων και την ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίμων. Έχει αναπτύξει πολυάριθμα σχέδια δράσης και εργαλεία γνώσης για την υποστήριξη αυτών των στόχων, στοχεύοντας στη βελτίωση της αποδοτικότητας και της βιωσιμότητας των δικτύων μεταφορών και εφοδιαστικής αλυσίδας στην περιοχή [17]. 

• Food4CE: Παρά το γεγονός ότι δεν εστιάζει άμεσα στη γενική εφοδιαστική, το Food4CE περιλαμβάνει την εφοδιαστική ως μέρος του ευρύτερου στόχου του να υποστηρίξει τα Εναλλακτικά Δίκτυα Τροφίμων (AFNs). Το έργο επικεντρώνεται στην περιφερειακή εφοδιαστική τροφίμων, στοχεύοντας στη στήριξη βιώσιμων και ανθεκτικών συστημάτων προμήθειας τροφίμων μέσω της ανάπτυξης καινοτόμων λύσεων εφοδιαστικής αλυσίδας και της υιοθέτησης ηλεκτροκίνησης [18]. 

Μπορείτε να βρείτε για τις προκηρύξεις Interreg εδώ: https://interreg.eu/call-for-project/  

2.2. Επισκόπηση θεσμικών εργαλείων της ΕΕ και άλλων διεθνών θεσμικών οργάνων για την υποστήριξη και την παροχή συμβουλών για την πράσινη μετάβαση των λειτουργιών ταχυμεταφορών/ταχυδρομείων/διανομών 

Η πράσινη μετάβαση στις λειτουργίες ταχυμεταφορών, ταχυδρομείων και διανομών είναι μια παγκόσμια προτεραιότητα, που οδηγείται από την τεχνολογική πρόοδο, κανονιστικές αλλαγές και μεταβαλλόμενες δυναμικές της αγοράς. Αυτή η μετάβαση προς πιο βιώσιμες πρακτικές στον τομέα των διανομών υποστηρίζεται συμβουλευτικά από διάφορους διεθνείς και ευρωπαϊκούς θεσμούς μέσω ενός μείγματος κανονιστικών πλαισίων, τεχνολογικών καινοτομιών και μεταρρυθμίσεων προσανατολισμένων στην αγορά. 

2.2.1. Οδηγός του ΟΗΕ για δράση για το κλίμα στις μεταφορές 

Κύρια σημεία περιλαμβάνουν: 

1. Προσπάθειες Απανθρακοποίησης: Προτεραιότητα στην κατάργηση των οχημάτων εσωτερικής καύσης έως το 2040 και την προώθηση των σκαφών μηδενικών εκπομπών ως το πρότυπο στη ναυτιλία. Αυτή η μετάβαση απαιτεί τη συλλογική προσπάθεια ατόμων, επιχειρήσεων και κυβερνήσεων να προσαρμόσουν τις ταξιδιωτικές τους συνήθειες, τις επιχειρηματικές τους λειτουργίες και τα κανονιστικά τους πλαίσια αντίστοιχα. 
2. Συμπεριληπτικότητα και Ασφάλεια: Η βελτίωση της πρόσβασης σε ασφαλή και αξιόπιστη δημόσια συγκοινωνία είναι ζωτικής σημασίας. Οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη βελτίωση των επιλογών δημόσιας συγκοινωνίας και την αντιμετώπιση θεμάτων ασφαλείας, ιδιαίτερα αυτών που επηρεάζουν τις γυναίκες και τα κορίτσια, για να εξασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση στην κινητικότητα για πάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους που αυτή τη στιγμή στερούνται. 
3. Οικονομικές και Εργασιακές Ευκαιρίες: Τα βιώσιμα συστήματα μεταφορών δεν είναι μόνο ζωτικής σημασίας για περιβαλλοντικούς λόγους, αλλά προσφέρουν επίσης σημαντικά οικονομικά οφέλη και ευκαιρίες δημιουργίας θέσεων εργασίας. Οι επενδύσεις στις δημόσιες μεταφορές, για παράδειγμα, δείχνουν ότι δημιουργούν τρεις φορές περισσότερες θέσεις εργασίας σε σύγκριση με την κατασκευή νέων αυτοκινητόδρομων. 
4. Ανθεκτικότητα και Προσαρμογή: Με μεγάλο μέρος της υπάρχουσας υποδομής μεταφορών σε κίνδυνο από κλιματικά φαινόμενα, υπάρχει έντονη έκκληση για βελτιωμένο σχεδιασμό με γνώμονα την ανθεκτικότητα, για την ανάλυση κινδύνου και για αυξημένη χρηματοδότηση για την προσαρμογή στο κλίμα, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες. 
5. Τεχνολογία και Καινοτομία: Κοιτάζοντας προς το 2050, το όραμα είναι για έναν πλήρως απανθρακοποιημένο τομέα μεταφορών, επιτυγχανόμενο μέσω της υιοθέτησης χαμηλών εκπομπών και εναλλακτικών μηδενικών εκπομπών. Οι καινοτομίες στην τεχνολογία οχημάτων, την παροχή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας και την ανάπτυξη καυσίμων μηδενικών εκπομπών για διάφορους τρόπους μεταφοράς, καθώς και οι βελτιώσεις στις υποδομές, επισημαίνονται ως βασικοί παράγοντες για αυτή τη μετάβαση. 
6. Ψηφιακή Ολοκλήρωση: Η χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και προηγμένων συστημάτων διαχείρισης δεδομένων είναι κρίσιμη για τη βελτίωση της συνδεσιμότητας μεταξύ των διαφόρων τρόπων μεταφοράς, την αύξηση της αποδοτικότητας, της αξιοπιστίας και της οικονομικής προσβασιμότητας των μετακινήσεων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων στις μελλοντικές διαταραχές. 

Ο οδηγός του ΟΗΕ για δράση για το κλίμα στις μεταφορές καλεί για μια συνεργατική προσπάθεια σε όλους τους τομείς και επίπεδα της κοινωνίας για να μεταμορφώσουν τις μεταφορές σε ένα βιώσιμο σύστημα που υποστηρίζει την οικονομική ανάπτυξη, βελτιώνει τη δημόσια υγεία και μετριάζει την κλιματική αλλαγή. Η πραγματοποίηση αυτού του οράματος θα απαιτήσει εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στην πολιτική, τη χρηματοδότηση και τη συμπεριφορά της κοινωνίας προς την κινητικότητα [19]. 

2.2.2. Στρατηγική του ΟΟΣΑ για βιώσιμες μεταφορές 

Η στρατηγική του ΟΟΣΑ για βιώσιμες μεταφορές, που εγκρίθηκε από τους Υπουργούς Περιβάλλοντος των χωρών μελών του ΟΟΣΑ τον Μάιο του 2001, επικεντρώνεται στη μετάβαση προς Περιβαλλοντικά Βιώσιμες Μεταφορές (EST). Στοχεύει στην υποστήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της ατομικής ευημερίας χωρίς να προκαλεί υπερβολικές επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον ή να εξαντλεί τους περιορισμένους πόρους. Οι κατευθυντήριες γραμμές ενθαρρύνουν τις κυβερνήσεις να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν στρατηγικές που λαμβάνουν υπόψη τις μοναδικές γεωγραφικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες τους, προσφέροντας μια επιθυμητή προσέγγιση για τον τομέα των μεταφορών που θα μπορούσε επίσης να ωφελήσει άλλους τομείς στη βιώσιμη ανάπτυξη [20]. 

2.2.3. Διεθνής Υποστήριξη και Συμβουλευτική 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) περιγράφει πώς ο τομέας των ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών υπηρεσιών, ο οποίος παίζει κρίσιμο ρόλο στην παγκόσμια υποδομή επικοινωνιών, έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες στην αγορά, όπως η μετατροπή και ιδιωτικοποίηση των δημόσιων ταχυδρομικών φορέων και η μείωση του εύρους των ταχυδρομικών μονοπωλίων. Η Γενική Συμφωνία για τις Υπηρεσίες Εμπορίου (GATS) του ΠΟΕ ισχύει για τις ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές υπηρεσίες, ενθαρρύνοντας την απελευθέρωση και τη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά. Η τεχνολογική πρόοδος έχει επίσης οδηγήσει σε αυξημένη ζήτηση για παραδόσεις δεμάτων, κρίσιμες για το ηλεκτρονικό εμπόριο και τη διαχείριση αλυσίδων εφοδιασμού just–in–time. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) επικεντρώνεται κυρίως στη δημιουργία ομαλών, προβλέψιμων και ελεύθερων παγκόσμιων πλαισίων εμπορίου παρά σε συγκεκριμένους τομείς όπως οι βιώσιμες μεταφορές. Ωστόσο, οι πρωτοβουλίες του υποστηρίζουν έμμεσα τις βιώσιμες μεταφορές μέσω πολιτικών εμπορίου που ενθαρρύνουν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τη μείωση των εμποδίων για τις πράσινες τεχνολογίες. Για λεπτομερείς στρατηγικές και στόχους που σχετίζονται με το εμπόριο και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, παρακαλούμε να ανατρέξετε στους επίσημους πόρους του ΠΟΕ [21]. 

2.2.4. Υποστήριξη και Συμβουλευτική της ΕΕ 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), μέσω των περιβαλλοντικών και μεταφορικών πολιτικών της, επηρεάζει σημαντικά την πράσινη μετατόπιση στις λειτουργίες ταχυμεταφορών, ταχυδρομείων και παραδόσεων. Ενώ συγκεκριμένα προγράμματα της ΕΕ που απευθύνονται άμεσα στη βιωσιμότητα των λειτουργιών ταχυμεταφορών/ταχυδρομείων δεν εντοπίστηκαν στο παρεχόμενο υλικό, οι ολοκληρωμένες περιβαλλοντικές στρατηγικές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, πιθανότατα περιλαμβάνουν μέτρα που υποστηρίζουν έμμεσα την πρασίνισμα αυτού του τομέα. Η ΕΕ έχει ιστορικά δώσει έμφαση στη μείωση των εκπομπών, την προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και την ενθάρρυνση της καινοτομίας στις μεταφορές και την εφοδιαστική αλυσίδα, τα οποία περιλαμβάνουν τις ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές υπηρεσίες ως μέρος του ευρύτερου τομέα των μεταφορών. 

2.3. Επισκόπηση ευκαιριών επαγγελματικής εξέλιξης στην ΕΕ και άλλων διεθνών οργανισμών στον τομέα της πράσινης αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας. 

Ο τομέας της πράσινης αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας είναι ένας ταχέως αναπτυσσόμενος τομέας με διάφορους γρήγορα αναπτυσσόμενους υποτομείς όπως η διαχείριση της βιώσιμης αλυσίδας εφοδιασμού, ο προγραμματισμός δρομολογιών, η ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η ανάλυση δεδομένων ή η διαχείριση παραδόσεων τελευταίου χιλιομέτρου, που είναι εξίσου σημαντικοί τομείς της βιώσιμης εφοδιαστικής αλυσίδας για να ελαχιστοποιηθεί η περιβαλλοντική επίπτωση. Η Ευρώπη εφαρμόζει φιλόδοξες πολιτικές και κανονισμούς για την προώθηση της βιώσιμης αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας, διαμορφώνοντας πολιτικές που σχετίζονται με τη μείωση των εκπομπών, τη διαχείριση της συμφόρησης και τις εναλλακτικές μεταφορές. 

Εκτός από τους βιομηχανικούς φορείς ή τους ακαδημαϊκούς θεσμούς, οι κυβερνητικοί οργανισμοί, οι δήμοι και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην προώθηση και την υλοποίηση βιώσιμων πρωτοβουλιών αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας. Χάρη στη χρηματοδότηση της ΕΕ, πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις και ερευνητικά ιδρύματα στην Ευρώπη συνεργάζονται για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών και λύσεων για τη βελτιστοποίηση της αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να διατηρούν πρακτικές που ελαχιστοποιούν την περιβαλλοντική επίπτωση, πρωτοβουλίες όπως οι συμφωνίες με προμηθευτές, η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, η υιοθέτηση πιο βιώσιμων τρόπων μεταφοράς, η διαχείριση παραδόσεων τελευταίου χιλιομέτρου ή ακόμη και οι πράσινες προμήθειες και οι αρχές της κυκλικής οικονομίας. 

2.3.1. Θεσμοί επαγγελματικής εξέλιξης στον τομέα της πράσινης αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας: 

Ακαδημαϊκά Ιδρύματα, Ερευνητικά Κέντρα και Δεξαμενές Σκέψης 

Τα πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα στην Ευρώπη διεξάγουν καινοτόμα έρευνα σε θέματα που σχετίζονται με την πράσινη αστική εφοδιαστική αλυσίδα, συμπεριλαμβανομένων των βιώσιμων συστημάτων μεταφορών, των ενεργειακά αποδοτικών λειτουργιών εφοδιαστικής αλυσίδας και των έξυπνων πόλεων. Πολλά πανεπιστήμια προσφέρουν προγράμματα σπουδών, πιστοποιητικά και μαθήματα επικεντρωμένα στη βιώσιμη μεταφορά, την αστική εφοδιαστική αλυσίδα και τη διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού, καλύπτοντας θέματα όπως οι στρατηγικές πράσινης εφοδιαστικής αλυσίδας, ο προγραμματισμός μεταφορών, οι βιώσιμες πρακτικές αλυσίδας εφοδιασμού και η περιβαλλοντική διαχείριση. Αυτοί οι οργανισμοί παρέχουν ευκαιρίες για συνεργασία και ανταλλαγή γνώσεων. 

Το Ινστιτούτο Fraunhofer για Ροή Υλικών και Εφοδιαστική (Γερμανία) εστιάζει σε λύσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες της εταιρείας και συνοδεύει τους πελάτες του από το σχεδιασμό έως την υλοποίηση [22]. 

Το Ινστιτούτο Μελετών Μεταφορών στο Πανεπιστήμιο του Leeds (Ηνωμένο Βασίλειο) παρέχει διεθνώς υψηλής ποιότητας ερευνητικά αποτελέσματα που επηρεάζουν τις πολιτικές και πρακτικές των μεταφορών και συμβάλλουν στην ευρύτερη οικονομία και την κοινωνία [23]. 

Επαγγελματικά αναπτυξιακά μαθήματα, εκδηλώσεις, συνέδρια και εργαστήρια 

Διατμηματικά μαθήματα, εργαστήρια και σεμινάρια εστιάζουν στην πράσινη αστική εφοδιαστική και τις βιώσιμες πρακτικές μεταφορών, όπως η βελτιστοποίηση διαδρομών, η μείωση εκπομπών ή η διαχείριση πράσινων στόλων. Σε συνέδρια, επαγγελματίες, ερευνητές, υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και ηγέτες της βιομηχανίας συζητούν τις τελευταίες τάσεις, καινοτομίες και προκλήσεις του τομέα της πράσινης αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας. 

• European Conference on Sustainable Urban Mobility Plans (SUMPs): European Conference on Sustainable Urban Mobility Plans (SUMPs) 

• Green Logistics Expo: Παρέχει μια πλατφόρμα για συζητήσεις σχετικά με τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες αγορές και ενημερώσεις για τις τεχνολογικές και λειτουργικές καινοτομίες: Green Logistics Expo 

Συμβουλευτικές και Συμβουλευτικές Υπηρεσίες 

Διεθνείς οργανισμοί όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση ή τα Ηνωμένα Έθνη και το Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών συντονίζουν διεθνείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προώθηση βιώσιμων μεταφορών. 

Επαγγελματικοί σύνδεσμοι και δίκτυα 

Αυτές οι κοινότητες στοχεύουν στην ανταλλαγή γνώσεων και την επαγγελματική ανάπτυξη. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πράσινων Πόλεων, ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Εφοδιαστικής αλυσίδας (ELA) και το Παγκόσμιο Επιχειρηματικό Συμβούλιο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (WBCSD) προσφέρουν πλατφόρμες για συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών. 

• European Logistics Association (elalog.eu) 
• International Federation of Purchasing and Supply Management (IFPSM) IFPSM | IFPSM 
• International Society for Inventory Research – (isir.hu) 
• ETP Logistics Roadmaps
• ITF OECD Urban Logistics Hubs Roundtable 

2.3.2. Τομείς επαγγελματικής εξέλιξης στην πράσινη αστική εφοδιαστική 

Για να ενισχυθούν οι βιώσιμες λειτουργίες των εταιρειών, η συνεργασία με εσωτερικές ομάδες, εξωτερικούς εταίρους και προμηθευτές τεχνολογίας μπορεί να βοηθήσει τις εταιρείες εφοδιαστικής αλυσίδας, δοκιμάζοντας και διευρύνοντας την κλίμακα των καινοτόμων λύσεων που βελτιώνουν την αποδοτικότητα και μειώνουν τις εκπομπές. 

Διαχείριση της Βιώσιμης Αλυσίδας Εφοδιασμού στοχεύει στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος των λειτουργιών της εταιρείας, αναπτύσσοντας και υλοποιώντας στρατηγικές για τη βελτιστοποίηση των δικτύων αλυσίδας εφοδιασμού, εμπλέκοντας τους προμηθευτές σε πρωτοβουλίες βιωσιμότητας, παρακολουθώντας και αναφέροντας βασικούς δείκτες απόδοσης που σχετίζονται με την περιβαλλοντική επίπτωση, υλοποιώντας πρακτικές πράσινης εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως η αποδοτική διαχείριση αποθεμάτων, η βελτιστοποίηση της συσκευασίας και η μείωση των αποβλήτων. 

Διαχείριση Πράσινου Στόλου χρησιμοποιεί τεχνολογίες για τη βελτίωση της αποδοτικότητας στη διαχείριση και τη βελτιστοποίηση του στόλου των οχημάτων για την ελαχιστοποίηση της περιβαλλοντικής επίπτωσης και τη μείωση των εκπομπών μέσω της υλοποίησης αποδοτικών συστημάτων δρομολόγησης και προγραμματισμού και της υιοθέτησης βιώσιμων πρακτικών συντήρησης. 

Διαχείριση Περιβαλλοντικής Συμμόρφωσης και Κανονιστικών Θεμάτων μπορεί να περιλαμβάνει τη διενέργεια περιβαλλοντικών ελέγχων, τη διαχείριση αδειών και πιστοποιήσεων, καθώς και την προώθηση πολιτικών και πρακτικών που υποστηρίζουν τους στόχους βιωσιμότητας και τη συμμετοχή σε επαγγελματικούς συνδέσμους, ομάδες εργασίας και φόρουμ αρχών που επικεντρώνονται στη βιωσιμότητα και την περιβαλλοντική διαχείριση. 

Διαχείριση Παραδόσεων Τελευταίου Χιλιομέτρου εξερευνά καινοτόμες προσεγγίσεις όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, τα cargo bikes (ποδήλατα φορτίου) και τα σχήματα ενοποίησης παραδόσεων για την βελτιστοποίηση των αστικών παραδόσεων, περιλαμβάνοντας συνεργασίες με τοπικούς φορείς. 

2.3.3. Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες αστικής κινητικότητας

Το δίκτυο CIVITAS παρέχει χρηματοδότηση, τεχνική βοήθεια και ευκαιρίες ανταλλαγής γνώσεων στις πόλεις της Ευρώπης για να τους βοηθήσει να αναπτύξουν και να υλοποιήσουν καινοτόμες λύσεις για βιώσιμες αστικές μεταφορές, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας, προωθώντας καθαρότερα αστικά φορτηγά οχήματα και πιο αποδοτική διανομή εμπορευμάτων [24]. 

Το URBANE υποστηρίζει τη μεταβατική πορεία προς αποτελεσματικές, ανθεκτικές, ασφαλείς και βιώσιμες παραδόσεις τελευταίου χιλιομέτρου [25]. 

Η Πλατφόρμα Αστικής Εφοδιαστικής αλυσίδας (UFP) είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο που φέρνει σε επαφή ενδιαφερόμενους από την ακαδημαϊκή κοινότητα, τη βιομηχανία, την κυβέρνηση και τον μη κερδοσκοπικό τομέα για να ανταλλάξουν γνώση και καλές πρακτικές στην αστική εφοδιαστική. Παρέχει στις πόλεις και τις περιφέρειες μια πλατφόρμα για να αντιμετωπίσουν προκλήσεις, να μοιραστούν τις καλύτερες πρακτικές και να ενισχύσουν τη συνεργασία με τις εταιρείες, προτεραιοποιώντας θέματα και επιταχύνοντας καινοτόμες λύσεις, διευκολύνοντας τις συζητήσεις για τις προκλήσεις της αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας, προωθώντας τη συνεργασία μεταξύ των μελών της POLIS και πέρα από αυτά για βιώσιμες λύσεις. 

Ως μέλος της Συμμαχίας για την Καινοτομία στην Εφοδιαστική Αλυσίδα στην Ευρώπη (ETP–ALICE), η POLIS προωθεί τον δημόσιο-ιδιωτικό διάλογο μέσω ετήσιων διαδικτυακών σεμιναρίων και συναντήσεων πρόσωπο με πρόσωπο για την ανάπτυξη καθαρότερων, πιο αποδοτικών λύσεων αστικής εφοδιαστικής αλυσίδας [26]. 

2.4. Αξιολόγηση ψηφιακών εργαλείων και οδηγών για την πρασίνισμα των λειτουργιών ταχυμεταφορών/ταχυδρομείων/διανομών. 

Για την ενίσχυση της μετάβασης προς πράσινες λειτουργίες ταχυμεταφορών, ταχυδρομείων και διανομών μέσω ψηφιακών εργαλείων και οδηγιών, έχουν εντοπιστεί διάφορες πρωτοβουλίες και λύσεις που προωθούν τη βιωσιμότητα και την αποδοτικότητα. Ακολουθούν μερικά βασικά παραδείγματα μαζί με αναφορές για περαιτέρω εξερεύνηση: 

2.4.1. Λογισμικά Βελτιστοποίησης Διαδρομών 

Τα λογισμικά βελτιστοποίησης διαδρομών παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ελαχιστοποίηση της περιβαλλοντικής επίπτωσης των λειτουργιών παραδόσεων. Μέσω της αποδοτικής σχεδίασης των διαδρομών παράδοσης, αυτά τα εργαλεία μειώνουν σημαντικά τα χιλιόμετρα και συνεπώς την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές άνθρακα. Η βελτιστοποίηση περιλαμβάνει όχι μόνο τη συντομότερη διαδρομή, αλλά και την εξέταση των συνθηκών κυκλοφορίας, των παραθύρων παράδοσης και της χωρητικότητας του οχήματος, διασφαλίζοντας την πιο αποδοτική χρήση των πόρων. 

Παραδείγματα: Routific, Upper Route Planner 

Οφέλη: Αυτά τα εργαλεία βοηθούν στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών οχημάτων μέσω της βελτιστοποίησης των διαδρομών παράδοσης. 

Για περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Routific [27] και του Upper Route Planner [28]. 

2.4.2. Υπολογιστές Ανθρακικού Αποτυπώματος 

Οι υπολογιστές ανθρακικού αποτυπώματος επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να μετρούν τις εκπομπές τους σε διάφορες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της εφοδιαστικής αλυσίδας και των μεταφορών. Με τη μέτρηση του ανθρακικού αποτυπώματος, οι εταιρείες μπορούν να εντοπίσουν περιοχές υψηλών εκπομπών και να σχεδιάσουν στρατηγικές για τη μείωση αυτών. Αυτά τα εργαλεία συχνά συμμορφώνονται με διεθνή πρότυπα, παρέχοντας μια αξιόπιστη μεθοδολογία για την παρακολούθηση και την αναφορά των εκπομπών. 

Παραδείγματα: Carbon Trust Calculator 

Οφέλη: Επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μετρούν τις εκπομπές άνθρακα, εστιάζοντας στις λειτουργίες εφοδιαστικής αλυσίδας και μεταφορών. 

Εξερευνήστε τα εργαλεία του Carbon Trust [29] για τη μέτρηση και τη διαχείριση των εκπομπών. 

2.4.3. Ηλεκτρικά Οχήματα (EVs) και Ηλεκτρικά Ποδήλατα (E-Bikes) 

Η μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα (EVs) και τα ηλεκτρικά ποδήλατα (e–bikes) για τις παραδόσεις είναι ένα σημαντικό βήμα προς την πρασίνισμα των λειτουργιών ταχυμεταφορών και ταχυδρομείων. Εταιρείες όπως η DHL και η UPS ηγούνται ενσωματώνοντας ηλεκτρικά οχήματα στους στόλους τους, μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τη ρύπανση, ειδικά σε αστικές περιοχές. Τα ηλεκτρικά ποδήλατα προσφέρουν μια αποδοτική εναλλακτική για μικρότερες τοπικές παραδόσεις, πλοηγώντας στους δρόμους των πόλεων πιο αποτελεσματικά από τα παραδοσιακά οχήματα. 

Οφέλη: Μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την αστική ρύπανση. 

Ενημερώσεις μπορούν να βρεθούν στις εκθέσεις βιωσιμότητας στις εταιρικές σελίδες της DHL και της UPS. 

2.4.4. Οδηγοί Βιωσιμότητας και Καλές Πρακτικές 

Οι οδηγοί και οι καλές πρακτικές από οργανισμούς όπως η Universal Postal Union (UPU) και τα ευρήματα από συμβουλευτικές εταιρείες όπως η Boston Consulting Group (BCG) παρέχουν ένα πλαίσιο για την υλοποίηση βιώσιμων πρακτικών στις λειτουργίες ταχυμεταφορών και ταχυδρομείων. Αυτοί οι πόροι καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από τον ψηφιακό μετασχηματισμό έως την υιοθέτηση στρατηγικών πράσινης εφοδιαστικής αλυσίδας, προσφέροντας πολύτιμες οδηγίες για εταιρείες που επιθυμούν να μειώσουν την περιβαλλοντική τους επίπτωση. 

Οφέλη: Προσφέρουν πλαίσια για τη μείωση της περιβαλλοντικής επίπτωσης διατηρώντας παράλληλα την ποιότητα των υπηρεσιών. 

Οι πρωτοβουλίες της UPU [30] και της BCG [31] για την πράσινη εφοδιαστική προσφέρουν οδηγίες για την υλοποίηση βιώσιμων πρακτικών. 

2.4.5. Καινοτομία στη Συσκευασία 

Η καινοτομία στη συσκευασία παίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση των αποβλήτων και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις λειτουργίες εφοδιαστικής αλυσίδας. Η υιοθέτηση βιοδιασπώμενων υλικών συσκευασίας, η μείωση του υπερβολικού υλικού συσκευασίας και η εφαρμογή αρχών κυκλικής οικονομίας μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα απόβλητα συσκευασίας και να προωθήσουν πιο βιώσιμες πρακτικές. 

Οφέλη: Μειώνει τα απόβλητα συσκευασίας και ενισχύει τη βιωσιμότητα των λειτουργιών εφοδιαστικής αλυσίδας. 

Για λεπτομέρειες σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές, μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της Packhelp [32].

2.4.6. Ψηφιακή Αλληλογραφία και Πλατφόρμες Ηλεκτρονικού Εμπορίου 

Η υιοθέτηση ψηφιακής αλληλογραφίας και πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου μειώνει την ανάγκη για φυσικές παραδόσεις και ενισχύει τη βιωσιμότητα. Η ανάπτυξη πλατφορμών που ενσωματώνουν ψηφιακά έγγραφα και επιτρέπουν ηλεκτρονικές υπογραφές μειώνει την εξάρτηση από φυσικά μέσα, προωθώντας πιο αποδοτικές και βιώσιμες διαδικασίες. 

Οφέλη: Μειώνει την εξάρτηση από φυσικές παραδόσεις και προωθεί πιο βιώσιμες διαδικασίες. 

Τα ερευνητικά άρθρα και οι εκθέσεις του κλάδου σχετικά με τον αντίκτυπο του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι ευρέως διαθέσιμα μέσω ακαδημαϊκών και επαγγελματικών δημοσιεύσεων. 

Η υιοθέτηση αυτών των εργαλείων και πρακτικών συμβάλλει σημαντικά στην πράσινη λειτουργία στον τομέα των ταχυμεταφορών και των ταχυδρομείων, ευθυγραμμίζοντας με τους παγκόσμιους στόχους βιωσιμότητας. Κάθε αναφορά παρέχει ένα σημείο εκκίνησης για βαθύτερη εξερεύνηση σε συγκεκριμένους τομείς ενδιαφέροντος στα τοπία βιωσιμότητας και ψηφιακού μετασχηματισμού. 

2.5. Βιβλιογραφία

[1] https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en

[2] https://www.eiturbanmobility.eu/about-us/

[3] https://www.eiturbanmobility.eu/horizon-lab/

[4] https://www.eiturbanmobility.eu/academy/masterschool/

[5] https://research-and-innovation.ec.europa.eu/funding/funding-opportunities/funding-programmes-and-open-calls/horizon-europe_en

[6] https://netzerocities.eu/the-nzc-project/

[7] https://cinea.ec.europa.eu/news-events/news/connecting-europe-facility-2021-2027-adopted-2021-07-20_en

[8] https://cinea.ec.europa.eu/news-events/news/connecting-europe-facility-2021-2027-adopted-2021-07-20_en

[9] https://commission.europa.eu/funding-tenders/find-funding/eu-funding-programmes/programme-environment-and-climate-action-life_en

[10] https://www.interregeurope.eu/find-policy-solutions/policy-briefs/sustainable-urban-logistics

[11] https://www.interregeurope.eu/good-practices/bouwhub-smart-building-logistics

[12] https://projects2014-2020.interregeurope.eu/recreate/

[13] https://www.interregeurope.eu/spotlog

[14] https://interreg-baltic.eu/project/emma/

[15] https://interreg-baltic.eu/project/cocoblog/

[16] https://programme2014-20.interreg-central.eu/Content.Node/SOLEZ.html

[17] https://programme2014-20.interreg-central.eu/Content.Node/TalkNET.html

[18] https://www.interreg-central.eu/event/regional-food-logistics-free-webinar-organized-by-fh-bfi-vienna-and-econsult-as-part-of-the-food4ce-project/

[19] https://unfccc.int/

[20] https://www.oecd-ilibrary.org/environment/oecd-guidelines-towards-environmentally-sustainable-transport_9789264199293-en

[21] https://www.wto.org/english/tratop_e/serv_e/postal_courier_e/postal_courier_e.htm

[22] https://www.iml.fraunhofer.de/en.html

[23] https://environment.leeds.ac.uk/transport

[24] https://civitas.eu/thematic-areas/urban-logistics

[25] https://www.urbane-horizoneurope.eu/about/what-is-urbane/

[26] https://www.polisnetwork.eu/what-we-do/working-groups/urban-freight/

[27] https://www.routific.com/v3

[28] https://www.upperinc.com/

[29] https://www.carbontrust.com/en-eu

[30] https://www.upu.int/en/Home

[31] https://www.bcg.com/

[32] https://packhelp.com/

Ελέγξτε τις γνώσεις σας

3. Σχεδιάζοντας για βιώσιμες πόλεις με πράσινες αστικές εμπορευματικές μεταφορές

Ενότητα	A. Διακυβέρνηση
Θέμα	3. Σχεδιασμός για βιώσιμες πόλεις με πράσινη αστική εφοδιαστική
Σκοπός	Παρουσίαση των πλαισίων και κατευθυντήριων γραμμών για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα και την εφοδιαστική σε επίπεδο ΕΕ. Ανάλυση των κύριων πτυχών της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και των βιώσιμων-ανθεκτικών-έξυπνων πόλεων. Παροχή και συζήτηση παραδειγμάτων από την εφαρμογή ολοκληρωμένων προσεγγίσεων αστικού σχεδιασμού που αφορούν τις εμπορευματικές μεταφορές.
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Συνειδητοποίηση του ρόλου και των δυνατοτήτων των εμπορευματικών μεταφορών σε μια έξυπνη και βιώσιμη πόλη και στην κλιματική ανθεκτικότητα. Γνώση των διαδικασιών (στρατηγικού) σχεδιασμού και της κατανομής ρόλων και αρμοδιοτήτων μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών (συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών ταχυμεταφορών/ταχυδρομείων/παραδόσεων και των τοπικών αρχών). Κριτική ανάλυση της τρέχουσας πρακτικής σχεδιασμού.

Ελέγξτε τις γνώσεις σας

 

Συγχαρητήρια για την ολοκλήρωση της Ενότητας Α του εκπαιδευτικού προγράμματος CGG. Μην ξεχάσετε να μοιραστείτε την επιτυχία σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.